Στις πρώτες δεκαετίες του 21ου αι., τις οποίες διανύουμε, οι κοινωνίες κουβαλούν στην πλάτη τους δύο παγκόσμιους και δύο βαλκανικούς …
Η επιστήμη πίσω από την αγάπη μας για τα αουτσάιντερ
Γιατί αγαπάμε να βλέπουμε τα αουτσάιντερ να κερδίζουν; Οι ανατροπές μας δίνουν ελπίδα, ενώ οι μεγάλες νίκες των αδυνάμων μας γεμίζουν χαρά και ενθουσιασμό.
Οι επιστημονικές βάσεις της αγάπης για το αουτσάιντερ
Η προτίμηση προς τα αουτσάιντερ είναι ένα πραγματικό και διαδεδομένο φαινόμενο. Έρευνες στην ψυχολογία έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι τείνουν να υποστηρίζουν τους αδύναμους παίκτες, ακόμη και αν αυτό σημαίνει αλλαγή της πίστης τους κατά τη διάρκεια ενός αγώνα.
Σε μια μελέτη, το 88,1% των συμμετεχόντων υποστήριξαν την ομάδα που περιγράφονταν ως αουτσάιντερ. Αν μάλιστα το φαβορί ξαφνικά βρισκόταν σε μειονεκτική θέση, οι συμμετέχοντες άλλαζαν συχνά προτίμηση.
Θεωρία 1: Η απόλαυση του σφάλματος των δυνατών
Μια θεωρία εξηγεί την προτίμηση αυτή ως έκφραση της χαιρεκακίας (schadenfreude), δηλαδή της χαράς που νιώθουμε από την αποτυχία των ισχυρών. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι βρίσκουν ευχαρίστηση όταν ομάδες όπως οι Yankees, με μεγάλα μπάτζετ, υφίστανται ήττες. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι η υποστήριξη προς τα αουτσάιντερ βασίζεται κυρίως στην επιθυμία για απρόσμενη επιτυχία, παρά στην αποτυχία των αντιπάλων.
Θεωρία 2: Η ανάγκη για δικαιοσύνη
Μια άλλη ερμηνεία είναι ότι βαθιά μέσα μας θέλουμε να βλέπουμε έναν δίκαιο κόσμο. Όταν μικρές ομάδες με μικρούς προϋπολογισμούς κερδίζουν, αυτό μας δίνει την εντύπωση ότι όλοι έχουν ίσες ευκαιρίες. Όταν όμως μια ομάδα θεωρείται πλούσια αλλά αποτυγχάνει, οι θεατές σταματούν να τη βλέπουν ως αουτσάιντερ.
Θεωρία 3: Η αποφυγή της απογοήτευσης
Οι άνθρωποι αντλούν μεγαλύτερη χαρά από τις απρόσμενες νίκες και αισθάνονται λιγότερη απογοήτευση από τις προβλέψιμες ήττες. Η υποστήριξη προς το αουτσάιντερ μπορεί να λειτουργεί ως ένας μηχανισμός αυτοπροστασίας: η πιθανή ήττα δεν είναι τόσο οδυνηρή, ενώ η νίκη γίνεται πηγή τεράστιας ευφορίας.
Τα όρια της αγάπης μας για τα αουτσάιντερ
Η υποστήριξη προς τα αουτσάιντερ δεν είναι απόλυτη. Όταν διακυβεύονται σημαντικά συμφέροντα, η προτίμηση αυτή εξασθενεί. Σε μια μελέτη, οι συμμετέχοντες υποστήριξαν μια μικρή εταιρεία για την ανάληψη ενός έργου. Όταν όμως η ποιότητα του νερού της δικής τους πόλης βρισκόταν στο επίκεντρο, προτίμησαν τη μεγαλύτερη, αξιόπιστη εταιρεία.
Παρόμοια, στον αθλητισμό, οι περισσότεροι αγαπούν τις ανατροπές — εκτός αν αυτές βλάπτουν την αγαπημένη τους ομάδα. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο ερευνητής Scott Allison: «Η αγάπη για τα αουτσάιντερ είναι διαδεδομένη, αλλά συχνά επιφανειακή».
Η δύναμη της ανατροπής
Η υποστήριξη προς τα αουτσάιντερ αντιπροσωπεύει κάτι βαθύτερο: την ελπίδα για το απρόσμενο και την επιβεβαίωση ότι τίποτα δεν είναι προδιαγεγραμμένο. Οι ανατροπές μας υπενθυμίζουν ότι, ακόμη και όταν οι πιθανότητες είναι εναντίον μας, μπορούμε να νικήσουμε.
Μετάφραση-Επιμέλεια από το πρωτότυπο: Σιαφίλιου Θεοδώρα
