Αφιερώνουμε χρόνο σε δημιουργικές δραστηριότητες, όπως στη συγγραφή, στην υποκριτική, στη ζωγραφική ή στο χορό, απλά και μόνο επειδή τις …
Η τέχνη ως μέσο θεραπείας
Πολλοί λένε ότι η τέχνη είναι ένας τύπος δημιουργικότητας όπως η μουσική, ο χορός και το τραγούδι. Στην πραγματικότητα όμως είναι πολύ περισσότερο από αυτά. Μέσα από την τέχνη εκφράζουμε συναισθήματα χαράς και λύπης με τρόπους που αντιλαμβανόμαστε εμείς και μερικές φορές οι άλλοι. Η τέχνη επίσης, μας επιτρέπει να δώσουμε μορφή στις ιδέες μας και τις σκέψεις μας, εκφράζει αυτά που ο κόσμος αδυνατεί να εκφράσει λεκτικά και ζωντανεύει ιδέες και έννοιες.
Η Margaret Naumburg θεωρείται η «μητέρα» της θεραπείας μέσω της τέχνης καθώς αποτελεί τον κύριο ιδρυτή του Αμερικανικού κινήματος θεραπείας της τέχνης. Πίστευε ότι τα παιδιά που έχουν τη δυνατότητα να εκφραστούν δημιουργικά βιώνουν πιο υγιή ανάπτυξη. Επηρεασμένη από το ψυχαναλυτικό κίνημα που επικρατούσε εκείνη την εποχή άρχισε να αντιλαμβάνεται τη δημιουργική διαδικασία που ενεργοποιούταν μέσω της τέχνης ως μια μεθοδολογία παρόμοια με τη λεκτική έκφραση, δηλαδή ως ένα μέσο ανακάλυψης απωθημένων, ασυνειδήτων σκέψεων και συναισθημάτων. Το άτομο δηλαδή εξέφραζε την κατάσταση της ψυχικής υγείας του συμβολικά μέσω της τέχνης και στη συνέχεια τη συνδύαζε με τις γνωστικές και λεκτικές μορφές της εμπειρίας του. Η διαδικασία αυτή θα συνέβαλε στη θεραπεία του.
Σήμερα, θεραπεία μέσω της τέχνης είναι οι διάφορες δημιουργικές μέθοδοι, όπως η ζωγραφική ή η γλυπτική, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ψυχολογικών διαταραχών, αλλά και για την προαγωγή της ψυχικής υγείας των ατόμων.
Ποιος είναι ο στόχος της θεραπείας μέσω της τέχνης;
Στόχος της θεραπείας μέσω της τέχνης είναι οι άνθρωποι να αξιοποιήσουν τη δημιουργική διαδικασία για να εξερευνήσουν κομμάτια του εαυτού τους, όπως η αυτό-έκφραση, ώστε να βρουν νέους τρόπους απόκτησης μιας προσωπικής οπτικής αλλά και ανάπτυξης νέων δεξιοτήτων αντιμετώπισης καταστάσεων. Η θεραπεία μέσω της τέχνης χρησιμοποιείται για να μπορέσουν οι άνθρωποι να εξερευνήσουν συναισθήματα, να αναπτύξουν αυτογνωσία και τις κοινωνικές τους δεξιότητες, να αντιμετωπίσουν το άγχος και να αυξήσουν την αυτοεκτίμηση τους.
Που μπορεί να φανεί χρήσιμη η θεραπεία μέσω της τέχνης;
Η θεραπεία μέσω της τέχνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος θεραπείας σε ένα εύρος ψυχικών διαταραχών, αλλά και ως μέθοδος που προσφέρει ευφορία σε καταστάσεις στρες. Από ότι φαίνεται δεν είχε άδικο ο Pablo Piccaso αναφέροντας ότι «η τέχνη ξεπλένει από την ψυχή τη σκόνη της καθημερινότητας». Για τον λόγο αυτό, η θεραπεία τέχνης κρίνεται κατάλληλη να εφαρμοστεί σε άτομα που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές, άγχος, ψυχοσωματικά προβλήματα, τοξικοεξάρτηση, αλλά και διαταραχή μετα-τραυματικού στρες. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλες ψυχοθεραπευτικές τεχνικές, όπως είναι η ομαδική θεραπεία αλλά και η συμπεριφορική-γνωσιακή θεραπεία.
Ποια είναι τα οφέλη;
Σύμφωνα με μια μελέτη, η ενασχόληση λιγότερης της μιας ώρας με μια δημιουργική δραστηριότητα, μπορεί να μειώσει το στρες και επιδρά θετικά στη ψυχική υγεία του ατόμου. Άτομα που έχουν βιώσει συναισθηματικό τραύμα, σωματική βία, ενδοοικογενειακή βία, άγχος, κατάθλιψη και άλλα ψυχολογικά θέματα μπορούν να ωφεληθούν και να νιώσουν δημιουργικά εκφράζοντας αυτά που αισθάνονται.
Με τη θεραπεία μέσω της τέχνης μπορούμε να συνδέσουμε αυτό που αναφέρει ο Πλάτωνας στο Συμπόσιο «Βλέποντας την ομορφιά με το μάτι του νου, θα του δοθεί η δυνατότητα να αναδείξει, όχι εικόνες ομορφιάς αλλά πραγματικότητες..». Αυτό σημαίνει ότι μέσα από την τέχνη το άτομο έχει τη δυνατότητα να σχηματοποιήσει τα συναισθήματα και τις σκέψεις που το βασανίζουν και να αποτυπώσει μια δική του επιθυμητή πραγματικότητα. Η ψυχική ενδυνάμωση του ατόμου με αυτό τον τρόπο μοιάζει σαν ένας πυρσός παραγωγής συναισθηματικής ελευθερίας. Θα καταλήγαμε, συγκρίνοντας, ότι, ενώ η θεραπεία ομιλίας προσφέρει έναν δρόμο για λεκτική επικοινωνία, η θεραπεία τέχνης είναι ικανή να εξετάζει ταυτόχρονα λεκτικά και μη λεκτικά σχήματα της ζωής προσφέροντας ψυχική ανακούφιση από προβλήματα που μας απασχολούν.
