Η Τέχνη της Ερωμένης της Μονμάρτης
Αν αναλογιστεί κανείς πόσο δύσκολο είναι ακόμα και σήμερα για μια γυναίκα να κυριαρχήσει σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, τότε μπορεί να φανταστεί πως είχαν τα πράγματα για μια γυναίκα που προσπαθούσε να διεισδύσει ως ισότιμo μέλος σε έναν δύσκολο, σκληρό αλλά πολύ γοητευτικό χώρο στο 19ο αιώνα. Δεν ήταν μια. Ήταν πολλές. Όμως πολύ λίγες ξεχώρισαν. Η Suzanne Valadon ήταν μια από αυτές. Από τη Σχολή του Παρισιού, πέρα από τους κλασσικούς Braque, Leger, Matisse ή Picasso, ξεχώρισαν οι Les Maudits, οι καταραμένοι δηλαδή. Μαζί με τον Modigliani και το Soutine, ανήκαν σε αυτήν την υπο-ομάδα και η Valadon με το γιο της Maurice Utrillo. Χαρακτηριστικό των Maudits ήταν η φτώχεια, η απομόνωση, και «η γραφική τάση τους προς την αυτοκαταστροφή του μποεμισμού τους».
Και πως θα μπορούσε να μην ταυτιστεί με αυτόν τον τρόπο ζωής η Valadon (και αργότερα και ο γιός της), όταν η ίδια από μικρή ηλικία είχε έρθει στη Μονμάρτη με τη μητέρα της; Η Suzanne Valadon, ή Marie – Clementine Valadon, ή Τρομερή Μαρία κατά τον Degas, ή Ερωμένη της Μονμάρτης γεννήθηκε το 1867 και πέθανε το 1939. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στη Μονμάρτη. Μετά από έναν σοβαρό τραυματισμό, αναγκάστηκε να αφήσει το τσίρκο με το οποίο ασχολιόταν και έγινε γνωστή στη Μονμάρτη ως μοντέλο καλλιτεχνών όπως ο Puvis de Chavannes, ο Renoir, ο Degas και ο Toulouse – Lautrec.
Οι έντονες και στενές σχέσεις της με αυτούς και άλλους καλλιτέχνες τη βοήθησαν να ξεδιπλώσει το έμφυτο ταλέντο της ζωγραφίζοντας και μαθαίνοντας μόνη της, αλλά και από τους φίλους της νέες τεχνικές. Ο Degas τη στήριξε ακόμα σπεύδοντας να αγοράσει ο ίδιος έργα της. Ο φίλος της Lautrec την πρόσεχε, τη βοηθούσε και την επηρέασε αρκετά και στην τέχνη της και στη ζωή της. Μια από της πιο γνωστές απεικονίσεις της, άλλωστε, έχει γίνει από τον ίδιο στον πίνακά του Gueule de Bois ή The Hangover (λάδι και μελάνι σε καμβά) του 1889, το οποίο ανήκει στο κίνημα του Μετα-ιμπρεσσιονισμού και βρίσκεται στο Fogg Museum of Art του Harvard. Ο Renoir τη ζωγράφισε το 1885, χρησιμοποιώντας λάδι σε καμβά, ως μια κοπέλα που πλέκει τα μαλλιά της, ένα έργο που βρίσκεται σε μια ιδιωτική συλλογή. Το μοντέλο στον πίνακα του Degas του 1886, Le Tub, που βρίσκεται στο Musee d’Orsay είναι πάλι η Suzanne Valadon. Ο Degas ήταν αυτός που αναγνώρισε κάτι που την έκανε παραπάνω από μια κλασσική μποέμ όταν της είπε «Είσαι μια από μας».
Στο πορτραίτο που της έκανε ο Lautrec φαίνεται οτι όντως ήταν μια από αυτούς και όχι απλά ένα μοντέλο. Όμως η Valadon μπορούσε απο μόνη της να δείξει οτι όχι μόνο κατάφερε να μπει στο σύνολο αλλά και να ξεχωρίσει κρατώντας τη μοναδικότητά της. Στο έργο της Μπλε Δωμάτιο, με λάδι σε καμβά, που ολοκλήρωσε το 1923 που βρίσκεται στο Centre d’Art et de Culture Georges Pompidou στο Παρίσι φαίνεται ότι δεν έψαχνε να αναδείξει κάτι άλλο από την πραγματικότητα στους πίνακες και τα μοντέλα της, ιδιαίτερα όταν έκανε γυμνά. Τα έντονα περιγράμματα που μπορεί κανείς να διακρίνει σε πολλά έργα της μαρτυρούν εκτός από το στύλ της, την τελειομανία της. Τα έντονα χρώματα και οι δυναμικές συνθέσεις αποκαλύπτουν μια εναλλακτική καλλιτέχνιδα της οποίας τα έργα καθρέφτιζαν την ψυχή και τη ζωή της ως μοντέλο και μποέμ, μια φιγούρα που δύσκολα θα μπορούσε να ξεχαστεί.
Η Suzanne Valadon ίσως είναι σε πολλούς γνωστότερη ως μοντέλο και αυτό γιατί εκείνη την εποχή ήταν πολύ πιο εύκολο να συντηρηθεί μια γυναίκα ως μοντέλο παρά ως καλλιτέχνης. Κι όμως η Valadon ξεκινώντας από πολύ χαμηλά κατάφερε να γίνει μια από τις σπουδαιότερες και πιο ξεχωριστές γυναίκες στο χώρο. Όμως όσο καλή κι αν ήταν, ο γιος της την ξεπέρασε σε φήμη. Η Valadon έπαιξε σπουδαίο ρόλο στη ζωή που εκείνος ακολούθησε προσθέτοντας ακόμα ένα γνήσιο μποέμ στην ιστορία της τέχνης και συνδέοντας κάθε κομμάτι της ζωής της με την τέχνη.