Το ‘Χρονικό του Μοναστηριού’ θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του σπουδαίου Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Σαραμάγκου. Πρόσφατα επανεκδόθηκε στα ελληνικά …
«Η ιστορία της άγνωστης νήσου», Ζοζέ Σαραμάγκου, Εκδ., Καστανιώτης, 2000
Αν σας αρέσουν ιστορίες μικρές και διαφορετικές, με διάφορα αξιοπερίεργα, τότε «Η ιστορία της άγνωστης νήσου» προτείνεται για εσάς. Πρόκειται για ιστορίες με μεγάλη δόση φαντασίας και μικρή δόση πραγματικότητας.
Επτά μικρές ιστορίες γραμμένες με τη γνωστή μέθοδο του Σαραμάγκου: λίγη πραγματικότητα (φαινομενικό αυτό), πολύ φαντασία (λιγότερη απ ό,τι νομίζεται όμως), αρκετή δόση αξιοπερίεργου (για να μην πω νοσηρού σε κάποιες σελίδες), μεγάλες κουταλιές φανταστικού, κάτι πρέζες κυνισμού και ειρωνείας καυτερής, όλα ανακατεμένα ωραιότατα, ώστε να δίνουν κάτι το εξωτικό, το εξωπραγματικό, κάποια πικρία δίχως τη συνηθισμένη νότα χιούμορ του συγγραφέα που σε άλλα βιβλία του μας βοηθάει να γελάμε λιγάκι με το δράμα που περιγράφεται – και αυτό που ζούμε. Εδώ όχι, δεν έχει ίχνος χιούμορ, γέλιου ή πλάκας· εδώ φαίνεται εκνευρισμένος ο Σαραμάγκου και μαζί με τον θυμό του εκφράζει (αναπόφευκτα, μια που αυτά πάνε χέρι-χέρι ) και τη λύπη του, την απογοήτευσή του και μια μοιρολατρία που δεν εμφανίζει συχνά…
Η πρώτη ιστορία είναι αυτή της άγνωστης νήσου. Ξεκινά ένας τύπος (σαλεμένος προφανώς ο καημένος) να ζητήσει χρήματα από τον βασιλιά – και τα καταφέρνει – ώστε να σαλπάρει για να βρει την άγνωστη νήσο, η οποία βρίσκεται σε άγνωστη διεύθυνση και κατεύθυνση και θάλασσες· ίσως να μη θέλει να βρεθεί· μπορεί να μην είναι και νήσος, αλλά κάτι άλλο άγνωστο· κι είναι γνωστό πως ό,τι άγνωστο ασκεί μια κάποια έλξη, καθώς εγκυμονεί κίνδυνο.
Το «Εμπάργκο» είναι ιστορία σκοτεινή, κατασκότεινη, τύπου Black Mirror (Netflix). Η «Άμπωτη» είναι εξαιρετική καθώς ο βασιλιάς (είναι γνωστό ότι οι βασιλείς έχουν μεγαλόπνοες και πανάκριβες ιδέες, για την εκτέλεση των οποίων χρεώνουν τους υπηκόους τους) διατάζει να ξεθαφτούν όλοι οι απανταχού νεκροί της χώρας και να ξανα-ενταφιαστούν σε ένα νέο νεκροταφείο, ώστε να εξαλειφθεί από τη χώρα η μυρωδιά, η πνοή κι η ιδέα ακόμη των νεκρών. Όλο αυτό το ξέθαψε, ξαναθάψε, βάλε-βγάλε, σώριασε, ξεχώρισε οστά, πόδια, χέρια, κεφάλια προκαλεί βέβαια πονοκεφάλους και σάλο μεγάλο…
Η ιστορία «Πράγματα» είναι κι αυτή τύπου Black Mirror (κι αν δεν έχετε παρακολουθήσει Black Mirror ευκαιρία είναι, μέσα στη μαυρίλα, για καλοκαίρι ότι πρέπει). Εδώ η κυβέρνηση και τα επιτελεία της πρωτοστατούν δαιμονισμένα με στόχο, βεβαίως, την προστασία των καλών πολιτών και την παραδειγματική τιμωρία των ταραχοποιών στοιχείων – που είναι πολύ φλου ως ορισμός συγκεκριμένης ομάδας αλλά αυτό βολεύει οπότε μένει έτσι.
Η διαφορά μεταξύ βασιλείας και κυβέρνησης δεν φαίνεται να είναι μεγάλη κατά τον Σαραμάγκου, μια και οι δυο τρώνε τα χρήματα του λαού τους κυρίως σε πράγματα άνευ ουσίας… Η κυβέρνηση το καταφέρνει αυτό κατά τι πιο οργανωμένα και άρα δημοκρατικά, οπότε και έχουμε σοφά προτιμήσει τις κυβερνήσεις έναντι των βασιλέων- εγώ δεν κρίνω, λέω μόνο.
Διαβάστε επίσης: «Κάιν», το τελευταίο βιβλίο του Σαραμάγκου
Ο «Κένταυρος» (ναι, αυτό που είναι άλογο και άντρας μαζί, οπότε μυαλό ντιπ, αλλά τούτος εδώ, δυστυχώς για τον ίδιο, διαφέρει) έχει ζήσει αιώνες επί αιώνων, έχει δει τα πάντα κι έχει αρχίσει να δυσανασχετεί και να βαριέται, διότι μετά από αιώνες ζωής όλο και κάποια πράγματα θα επαναλαμβάνονται. Μαζί με την ανία υπάρχουν και τα πρακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ως ζώο και άνθρωπος μαζί, όπως πώς θα καθίσει, πώς θα ξαπλώσει, πώς θα κάνει σεξ, πώς βρε αδελφέ, να ζητήσει από μια κοπέλα να βγουν – διόλου απλά όλα αυτά κι ας γελάτε εσείς.
Η τελευταία ιστορία «Άχτι» είναι η ημέρα ενός πιτσιρικά που έχει κι αυτός το άχτι του. Πρόκειται για μία μικρή ιστορία, ούτε τέσσερις σελίδες, η οποία όμως είναι φωτεινή, γεμάτη χρωματιστές εικόνες, παλλόμενη με κάτι που παλεύει να βγει να πάει να ζήσει…
Το βιβλίο περιέχει ιστορίες ωραιότατες – κι αν βαρεθείτε μια, πάτε παρακάτω στην άλλη κι επανέρχεστε αργότερα ή και ποτέ. Κι αν φαίνονται φανταστικές, απλά μας φαίνονται. Είναι πέρα για πέρα αληθινές…μια και δεν είναι αληθινό μόνο ό,τι φαίνεται…
