Η φωτεινή πλευρά της Σελήνης (μέρος ΙΙ)

Δώδεκα άνθρωποι πάτησαν  στο φεγγάρι, εκ των οποίων σήμερα 4 παραμένουν ζωντανοί: Ο Edwin Buzz Aldrin (Apollo 11), o David Scott (Apollo 15), o Charles Duke (Apollo 16) και ο Harisson Schmitt (Apollo 17). Σύντομα, αν καμία αποστολή δεν επιστρέψει στο φεγγάρι, κανείς στη Γη δεν θα έχει πατήσει το πόδι του σε έναν άλλο κόσμο. Εκτατέ έχουν  περάσει σχεδόν 50 χρόνια. Σε λίγο καιρό, δεν θα υπάρχει κανένας ζωντανός από τους κοσμοναύτες και  πεθαίνοντας θα πάρουν μαζί τους τη ζωντανή μνήμη μιας υπερβατικής εμπειρίας που οι υπόλοιποι από εμάς αδυνατούμε να καταλάβουμε.

Αλλά ας δούμε λιγάκι τις εμπειρίες  κάποιων αστροναυτών όπως τις διηγήθηκαν  από το 2004 και ύστερα.

Ο Charles “Pete” Conrad Jr. ήταν αεροναυπηγός μηχανικός, αξιωματικός του ναυτικού και αεροπόρος, και πιλότος δοκιμών, διοικητής της διαστημικής αποστολής Apollo 12, στην οποία έγινε το τρίτο άτομο που περπάτησε στη Σελήνη.   Πριν από πενήντα χρόνια, όταν  βγήκε από τη σεληνιακή μονάδα στην επιφάνεια του φεγγαριού, τα πρώτα του λόγια ήταν: “Ουάουι! Φίλε, αυτό μπορεί να ήταν μικρό βήμα για τον Neal, αλλά  είναι τεράστιο για μένα.”  Ο Conrad είχε αποτύχει να εκλεγεί για το πρόγραμμα Mercury 7 λόγω της γενικώς ασεβούς  συμπεριφοράς του κατά τα διάφορα ψυχολογικά και λοιπά  τεστ και η αγαπημένη ιστορία του Ν.  Armstrong για αυτόν  έχει ως εξής: κάποιος ψυχίατρος του έδειξε μια λευκή κόλα χαρτί, ζητώντας του να του πει τι βλέπει και ο Conrad  απάντησε: «Δεν μπορώ να δω διότι την  κρατάς ανάποδα.» . Ήταν ο ίδιος που όταν πάτησε στη σελήνη αναπήδησε ελαφριά, κτυπώντας τις φτέρες του στο αέρα αλά C. Chaplin. 

Γενικά το φεγγάρι φαίνεται πως  ήταν ένα περίεργο μέρος για να είσαι!!

Ο Buzz Aldrin, (εξ ου και ο κινηματογραφικός χαρακτήρας Buzz Lightyear) ήταν αστροναύτης, μηχανικός και πιλότος μαχητικών που  έκανε 3 διαστημικούς περιπάτους ως πιλότος της αποστολής  Gemini 12 του 1966 και ως πιλότος της Σεληνιακής Ενότητας Αετού (Lunar Module Eagle) στην αποστολή Apollo 11 του 1969. Αυτός και ο διοικητής της αποστολής Neil Armstrong  ήταν οι δύο πρώτοι άνθρωποι που προσγειώθηκαν στη Σελήνη.O Aldrin αισθάνθηκε αποπροσανατολισμένος μπροστά στην θέα που αντίκρισε :  “Στη Γη, όταν κάποιος κοιτάζει τον ορίζοντα, εμφανίζεται επίπεδος. Στο φεγγάρι, πολύ μικρότερο από την Γη και  χωρίς υψηλό έδαφος, ο ορίζοντας προς όλες τις κατευθύνσεις  φαινόταν να καμπυλώνει μακριά από εμάς,”. Και επίσης: «Εάν εξετάσετε  την επιφάνεια κάτω από ένα μικροσκόπιο, μπορείτε να δείτε ότι αποτελείται από μικροσκοπικά, στερεοποιημένα σταγονίδια ατμοποιημένου βράχου που προκύπτουν από κτυπήματα σε ακραίες ταχύτητας”.  Η φράση του  “υπέροχη ερήμωση” αναφερόταν εξ ίσου στο γεγονός ότι  βρίσκονταν στην σελήνη  και ταυτόχρονα  στην “αέναη απουσία ζωής”. 

Ο Aldrin περιέγραψε επίσης την έλλειψη βαρύτητας ως «..μια από τις πιο διασκεδαστικές και ευχάριστες, προκλητικές και ανταποδοτικές εμπειρίες διαστημικών πτήσεων… μια εμπειρία ίσως όχι πολύ διαφορετική  απ’ ότι ένα τραμπολίνο, αλλά χωρίς τις σούστες και την αστάθεια..» 

Ο Charles Moss Duke Jr. , ήταν αστροναύτης, αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ και πιλότος δοκιμών. Ως πιλότος του  σεληνιακού module του Apollo 16 το 1972, έγινε το δέκατο και νεότερο άτομο που περπάτησε στη Σελήνη, σε ηλικία 36 ετών. Απόφοιτος της Ναυτικής Ακαδημίας των ΗΠΑ το 1957, εντάχθηκε στην  αεροπορία των ΗΠΑ.  Στο φεγγάρι, χάρη στο δίχως αέρα περιβάλλον και το σεληνιακό έδαφος, τόσο λεπτό όσο η σκόνη ταλκ, οι αστροναύτες δεν χρειάστηκε ποτέ να ανησυχούν για το εάν θα χαθούν. “Όπου κι αν περπατούσες, άφηνες τα ίχνη σου”, είπε ο Duke, “Απλά γυρνάς και ακολουθείς τα ίχνη σου πίσω.”

Ο David Scott, ήταν πιλότος δοκιμών: Πέταξε πάνω από 8.000 ώρες με περισσότερα από 40 αεροσκάφη και πραγματοποίησε πάνω από 250 προσγειώσεις  σε αεροπλανοφόρα καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Έγινε αστροναύτης της NASA και το έβδομο άτομο που περπάτησε στη Σελήνη. … Ο Σκοτ πέταξε 3 φορές στο διάστημα, και είναι ο μόνος ζωντανός διοικητής μιας αποστολής Apolloσήμερα  και ένας από τους τέσσερις επιζώντες Περιπατητές της Σελήνης (Moonwalker). O Scott έγινε ο πρώτος άνθρωπος που οδήγησε σε έναν άλλο κόσμο το 1971, παρομοιάζοντας το ανενόχλητο κι απάτητο τοπίο με  φωτογραφία του φωτογράφου Anse lAdams:  “Δεν υπήρχε χρώμα, αλλά μια μεγάλη αντίθεση μεταξύ της έντονα φωτισμένης επιφάνειας και της μαύρης σκιάς των πλαγιών των βουνών και των κρατήρων όπου δεν έπεφτε το φως του ήλιου”, έγραψε το  2004. Και ήταν και η μυρωδιά:  «Το φεγγάρι αποδείχθηκε ότι είχε μια ελαφρώς μεταλλική μυρωδιά, σχεδόν σαν μπαρούτι, η οποία διαπέρασε τη [σεληνιακή μονάδα] για το υπόλοιπο του ταξιδιού μας», θυμάται ο Scott.  «Περιγράφω το μεγαλείο των σεληνιακών βουνών», λέει ο αστροναύτης όταν τον ρωτούν για την σελήνη. «…Τα στρώματα της ηφαιστειακής λάβας ή την ομορφιά των αφρωδών κρυστάλλων στα βράχια». 

Ο Harrisson Jack Schmitt, προσγειώθηκε στην Κοιλάδα του Ταύρου-Λίτροου στις 11 Δεκεμβρίου 1972. Είναι ο μόνος επιστήμονας και τελευταίος από τους 12 άνδρες που πάτησαν στη Σελήνη.  Υπάρχει ένα υπέροχο και  ταυτόχρονα αστείο βίντεο  κλιπ του Schmitt, ενός από τους τέσσερις εναπομείναντες moonwalkers, όπου παρακαλεί τον Έλεγχο Αποστολής να τον αφήσει να πετάξει το σφυρί του στον σεληνιακό ουρανό πριν μπει στο σκάφος για την επιστροφή. Ο Schmitt, 84 ετών τώρα, είναι ο πρώτος και μοναδικός επιστήμονας – γεωλόγος – που επισκέφθηκε το φεγγάρι και πρέπει να του φάνηκε σκόπιμο να αφήσει πίσω του το εργαλείο επιλογής του επαγγέλματός του. “Κοιτάξτε αυτό!” αναφώνησε όταν οι εκλύσεις του εισακούστηκαν και το σφυρί πετάχτηκε, «κατρακυλώντας» ασταμάτητα μπροστά του, σαν  μια μικρή λευκή μουτζούρακινούμενη σε τροχιά τόξου πάνω από έναν παράξενο γκρίζο φόντο. Ο Schmitt  πέρασε συνολικά 22 ώρες έξω από την κάψουλα και συνέλεξε  και κατέγραψε  240 κιλά σεληνιακών δειγμάτων τα οποία είναι μοναδικά μεταξύ των αποστολών. (Πήραμε κιλά  πετρωμάτων από την σελήνη για αναλύσεις σε περίπτωση που κάποτε  θα ζούσαμε εκεί- ευτυχώς κανείς φεγγαράνθρωπος δεν παραπονέθηκε στην NASA).Αρκετοί από  τους αστροναύτες παραπονέθηκαν για την σεληνιακή  σκόνη, η οποία  αντιστεκόταν στις προσπάθειες καθαρισμού ακόμη και μετά από έντονο βούρτσισμα. Ο “Jack” Schmitt, είχε μιαν αλλεργική αντίδραση στη σκόνη, λέγοντας ότι μύριζε σαν “πολύ-χρησιμοποιημένο μπαρούτι”.

Ο κ. Schmitt είπε ότι ένα από τα δυσκολότερα πράγματα που πρέπει να συνηθίσει κανείς ήταν η μαυρίλα του διαστήματος. “Το μεγαλύτερο πρόβλημα που νομίζω ότι έχουν οι φωτογράφοι στην εκτύπωση εικόνων από το διάστημα είναι στην πραγματικότητα να βρουν έναν τρόπο να εκτυπώσουν μαύρο, απόλυτο μαύρο. Και προσθέτει: «Μόνο ένας καλλιτέχνης ή ποιητής θα μπορούσε να μεταδώσει την πραγματική ομορφιά του διαστήματος».

Εκτιμάται ότι περίπου 600 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο παρακολούθησαν τους Aldrin και τον Armstrong να κατεβαίνουν την σκάλα σε ζωντανή αναμετάδοση από τις τηλεοράσεις τους.  Και  ο ίδιος αριθμός ατόμων άκουσε τον Armstrong να λέει: «Ένα μικρό βήμα για μένα είναι ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα!». Εάν ήταν όντως τα αυθόρμητα λόγια του Armstrong ή τα προετοιμασμένα λόγια του control  της Γης κανείς ποτέ δεν θα μάθει. Όπως και λίγοι ξέρουν ότι ο γείτονας του αστροναύτη, του είχε κάποτε πει – με κάποια πικρία: «Θα κάνω στοματικό ερώτα όταν περπατήσει ο άνθρωπος στην σελήνη…» και μ αυτό κατά νου ο Armstrong  σκεφτόταν : « Άντε,  με τις υγείες σου φίλε….!», αλλά ποτέ δεν το ξεστόμισε. Ίσως διότι ο Armstrong ήταν από τους πλέον λιγομίλητους ανθρώπους κι όταν αποσύρθηκε η εφημερίδα New York Times έγραψαν ότι: « Στο Ohio, oArmstrong ζει σιωπηρά στην δική του σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού.».

Κάποια χρόνια αργότερα το 1969, το Apollo 12,  εκτοξεύτηκε εν μέσω θύελλας στο διάστημα και κτυπήθηκε 2 φορές από κεραυνό. Ο λόγος της εκτόξευσης παρ’ όλους τους αναμενόμενους  κινδύνους ήταν πιθανά διότι ήταν παρόν ο Nixon.  O Conrad θυμάται μια λάμψη, το σκάφος να ριγά σύγκορμο και τους συναγερμούς να ουρλιάζουν όλοι μαζί καθώς αναρωτιόταν τι συνέβη, ενώ ταυτόχρονα υπολόγιζε τις ζημιές και την πιθανότητα να ακυρωθεί η πτήση – που τελικά δεν ακυρώθηκε.

Το Apollo 13 εκτοξεύτηκε με επιτυχία αλλά στα 45.000 μίλια από το φεγγάρι υπήρξε μια ισχυρή έκρηξη όταν μια απ τις δεξαμενές οξυγόνου έσκασε με τον κίνδυνο να κοπεί η παροχή οξυγόνου του διαστημοπλοίου.   ΟJim Lovell, αντέδρασε με την πασίγνωστη φράση: «Houston, we’ ve had a problem..»  με μια φωνή , όπως είπε κάποιος αργότερα, τόσο ταραγμένη σαν να « μιλούσε στο στεγνοκαθαριστήριο για μια κηλίδα στο πουκάμισο του που αμέλησε να  καθαρίσουν.»  ενώ θυμάται ο GKranz , ο  διευθυντής πτήση , να βλέπει «…οι πόροι διατηρήσεις ζωής να εξαφανίζονται σαν να στράγγιζε το αίμα από ένα σώμα…κι  οι ελεγκτές αισθάνθηκαν να κατρακυλούν σε μια άβυσσο.”

Ο Alan LaVern Bean, Αμερικανός αξιωματικός του ναυτικού και αεροπόρος, αεροναυπηγός μηχανικός, πιλότος δοκιμών και αστροναύτης της NASA. ήταν το τέταρτο άτομο που περπάτησε στη Σελήνη. Επιλέχθηκε για να γίνει αστροναύτης από τη NASA το 1963 ως μέλος της Ομάδας Αστροναυτών 3. Θυμάται ότι του είπε ο Arsmtrong πως μια απ τις πιο «τρομακτικές» εμπειρίες κατά τον Armstrong και την παρέα του εκεί πάνω ήταν όταν προσπαθούσαν να στερεώσουν την Αμερικανική σημαία. Η επιφάνεια της σελήνης είναι σαν  ένα μίγμα σκόνης και έδαφος που μοιάζει με κοράλλια και η σημαία δεν έμπαινε βαθιά. Ο Buzz κι ο Armstrong πεπεισμένοι ότι  όλη η υφήλιος θα έβλεπε την Αμερικανική σημαία να σωριάζεται χάμω,  παραχώσανε όση  σκόνη μπορούσαν γύρω-γύρω κι από εκείνη την στιγμή την απέφευγαν σαν τον διάολο. Ο Bean σκέφτηκε ότι οι άνθρωποι βρίσκουν τον τρόμο στις πιο απίθανες καταστάσεις.  Θυμάται να λέει στον Pete Conrad: «..Όταν ήμουν σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, είχα την αίσθηση ότι βρισκόμουν μέσα σε ένα κινούμενο σχέδιο… και μου φάνηκε μαγικό που μπορούσαμε να συνεχίσουμε να πετάμε γύρω από αυτή τη μικρούτσικη μπάλα (την Γη) με αυτό το μικρούτσικο διαστημόπλοιο… υπήρχαν κρατήρες παντού και φοβόμουν, οπότε κοιτούσα την οθόνη του υπολογιστή μου για να ηρεμήσω, αλλά δεν ήθελα να χάσω το θέαμα, οπότε  κοιτούσα ξανά και  φοβόμουν ξανά…. και εάν πήγαινα ξανά θα έπαιρνα μια μπάλα του football και θα την πετούσα στον Pete…. ήμασταν τόσο επικεντρωμένοι στην επιστήμη του εγχειρήματος που χάσαμε την ανθρωπιά της…”. Η επιφάνεια του φεγγαριού του φάνηκε  σαν «..γλυπτά σε ένα  πέτρινο κήπο..’ ενώ η Γη ήταν σαν «.. ένα γαλανόλευκο μάτι που ανοιγόκλεινε..» ενώ κάθε τόσο έλεγε στον εαυτό του: « Αυτή είναι η σελήνη, εκείνο εκεί είναι η Γη. Εγω είμαι εδώ, είμαι πραγματικά εδώ!». Ο Bean  έγινε ζωγράφος μετά, ζωγραφίζοντας ξανά και ξανά σκηνές του σεληνιακού τοπίων και των αστροναυτών, ίσως σε μια προσπάθεια να μην ξεχάσει το ταξίδι του ούτε ο ίδιος , ούτε ο κόσμος. Η δυσκολία που αντιμετώπισε ήταν στο βρει τα σωστά χρώματα. «Δεν είμαι καθόλου θρήσκος», είχε πει, « …αλλά νομίζω πως εκείνοι που έγραψαν για τον Κήπο της Εδέμ κάτι ήξεραν…. Νομίζω πως όλη η Γη είναι ο Κήπος της Εδέμ..».

Κήπος της Εδέμ ίσως αλλά κάποιοι αστροναύτες όπως οWhite δεν ήθελαν να αφήσουν την σελήνη. Υπάρχει ο διάλογος Controlκαι Whiteοπού το Control τον φωνάζει να επιστρέψει. White: Άσε με ακόμη μερικά λεπτά να βγάλω φωτογραφίες.

Control: Όχι! Μέσα. Τώρα. Έλα.

White: Μμμμμμμ , έρχομαι…

Κι όταν εν τέλη το παίρνει απόφαση ότι πρέπει να φύγει λέει:  Αυτή είναι η πιο λυπητερή στιγμή της ζωής μου..

Control: Θα σου δώσω ακόμη πιο λυπητερές όταν τελειώσει όλο αυτό! Έλα!

Τότε η ΝASA δεν ήξερε πως θα μπορούσε να επηρεάσει η έκθεση στο διάστημα τον ανθρώπινο οργανισμό κι αργοπορία του White τους ανησυχούσε έντονα. 

Συντάκτης: Μάριαμ Συρεγγέλα,

Influence:

Έχει σπουδάσει ψυχολογία με μεταπτυχιακές σπουδές στο Illinois Institute of Technology (USA) και Surrey University (UK). Έχει μεγαλώσει στην Ελλάδα και στο Ιράν…