Την πρώτη εικόνα μαύρης τρύπας έδωσαν στη δημοσιότητα οι επιστήμονες του Event Horizon Telescope (EHT), μία πλανητικής κλίμακας συστοιχία οχτώ …
Η φωτεινή πλευρά της σελήνης (μέρος Ι)
Πριν από λίγες ημέρες, οι πολυεκατομμυριούχοι Branson και Jeff Bezos πήγαν στο διάστημα, επιδοτούμενοι από δικά τους χρήματα- κάτω που συμβαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία της εξερεύνησης του διαστήματος; Ιδιωτική πρωτοβουλία στηριζόμενη από ιδιωτικούς πόρους και όχι από κυβερνητικά κονδύλια όπως πχ η ΝΑSA της οποίας το διαστημικό πρόγραμμα ήταν συν όλων των άλλων και μια βιτρίνα πίσω απ την οποία κρύβονταν ένα αμυντικό και στρατιωτικό πρόγραμμα των ΗΠΑ, οι εκλογές εκείνης της περιόδου, ο φόβος του Ρωσικού διαστημικού προγράμματος που σήκωνε κεφάλι και μαζί και ο φόβος ότι οι ΗΠΑ θα έχαναν τα πρωτεία σε….όλα εάν δεν πετύχαιναν την σελήνη.
Να θυμηθούμε ότι ο Nixon, νέο-εκλεγής πρόεδρος δεν έδινε πεντάρα για την σελήνη, αλλά νοιαζόταν αρκετά από τότε για την επανεκλογή του και το πρόγραμμα της σελήνης θα συγκέντρωνε περισσότερους ψήφους στην Καλιφόρνια απ’ ότι ένα άλλο μικρότερο διαστημικό πρόγραμμα που έτρεχε την ίδια εποχή – και η ερώτηση που ετέθει απλά τότε ήταν: Ποιο πρόγραμμα θα δώσει περισσότερες θέσεις εργασίας; Το φεγγάρι; Οκ, αυτό θα κάνουμε! Η απόφαση δεν μπορούσε να είναι πιο κυνική κι απ την στιγμή εκείνη το πρόγραμμα έπρεπε πάση θυσία να μπει εμπρός.
Ο Lyndon Johnson έγραψε: «Το διάστημα ήταν η πλατφόρμα από την οποία εκτοξεύτηκε η κοινωνική επανάσταση της δεκαετίας του 1960… Εάν μπορούσαμε να στείλουμε ένα άνθρωπο στην σελήνη, ξέραμε ότι θα μπορούμε να στείλουμε ένα φτωχό παιδί στο σχολείο και να παρέχουμε ιατρική περίθαλψη για την Τρίτη ηλικία.»
Μόνο που εν τέλη δεν ήταν έτσι ακριβώς…τα σχολεία και η περίθαλψη φαίνεται ότι βρίσκονται πολύ πιο μακρινά απ την Σελήνη κι απ τις δυνάμεις μας…
Το 1961, ο JF Kennedy ήταν πεπεισμένος ότι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες επηρέαζαν την έκβαση του Ψυχρού Πολέμου τον οποίον κάποιος έπρεπε να κερδίσει, κι εδώ το πρόγραμμα Apollo θα έπαιζε ένα σημαντικό ρόλο. Ο Kennedy χρειαζόταν κάτι που θα αιχμαλώτιζε την παγκόσμια φαντασία, ένα παραμύθι για ενήλικες, που θα αφύπνιζε τους Αμερικανούς πολίτες – και το βρήκε! Ήταν εκεί, ακριβώς μπροστά του τα περισσότερα βράδια: Η Σελήνη.
Όμως τα βράδια που η Σελήνη δεν φέγγει, δείχνει την δυσαρέσκεια της προς κάθε τι άσχημο και πρόστυχο καθώς μέσα στο βαθύ σκοτάδι κανείς στρατηλάτης δεν μπορεί να κινητοποιήσει τον στρατό του αποτελεσματικά.
Κυνικά βλέποντας το, όλο αυτό ήταν ένα παγκόσμιο «θέατρο» το οποίο πλήρωσαν οι Αμερικανοί πολίτες, κοστίζοντας συνολικά (χοντρικά) 24 δισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή 120 δολάρια ανά Αμερικανό πολίτη μέσα στα 9 χρόνια που διήρκεσε το πρόγραμμα Apollo. Ποσό σχετικά φτωχό εάν σκεφτούμε ότι οι ΗΠΑ δαπάνησαν 30 δισεκατομμύρια ετησίως στον πόλεμο του Vietnam, δηλαδή συνολικά 809 δισεκατομμύρια δολάρια. Στην θεατρική παράσταση του Vietnam, το πρόβλημα δεν ήταν τόσο οι νεκροί στις σημαιοστολισμένες κάσες όσο οι ζωντανοί που επέστρεφαν: οι νεαροί, καταθλιπτικοί και κατατονικοί zombies που είχαν χάσει κάθε όρεξη για ζωή, που το κράτος δεν ήξερε τι να τους κάνει και των οποίων η περίθαλψη κόστισε υπέρογκα ποσά.
Σήμερα η πολίτικη των ΗΠΑ δεν έχει αλλάξει καθώς οι Αμερικανοί πρόεδροι τείνουν να πέφτουν με τα μούτρα σε μη-ρεαλιστικά, μεγαλεπήβολα σχέδια, σε «ουτοπικά ιδεώδη» όπως γράφει ο Robert Kagan, όπως η ανελέητη προσπάθεια εξάλειψης της τρομοκρατίας και τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια που στοίχησε, πάνω-κάτω, το Αφγανιστάν – για το οποίο, όπως και για σελήνη, η κυβέρνηση των ΗΠΑ σήμερα αδιαφορεί. (όπως και όλοι εμείς άλλωστε).
Και μιλώντας για χρήματα: οι αστροναύτες (moonwalkers και μη) της Σελήνης πληρώθηκαν τότε τον κανονικό μισθό τους, όπως θα πληρώνονταν εάν έλλειπαν σε αποστολή μακριά από την βάση τους: 8 δολάρια ημερησίως καθώς η κυβέρνηση τους παρείχε την διαμονή (κρεβάτι) στο διαστημόπλοιο.
Και μιλώντας για παράδοξα και για άγνωστες αλλά ενδιαφέρουσες σχετικά λεπτομέρειες, ίσως είναι σκόπιμο εδώ να αναφέρουμε το εξής: ένας από τους καλύτερους και πιο χαρισματικούς σχεδιαστές του προγράμματος Apollo ήταν ο Wernher von Braun. Ναζί, υπεύθυνος για την δυστυχία και τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, «…του οποίου το ταλέντο και η δημιουργικότητα δεν τον εξιλεώνουν από τα εγκλήματα του», όπως έγραψε ο βιογράφος του D. Piszkiewicz (“The man who sold the moon” – Ο άνθρωπος που πούλησε την Σελήνη).
Αν τσινάμε με αυτό, ας θυμηθούμε ότι το πρόγραμμα Apollo δεν ξεκίνησε από κάποια ρομαντική ιδεολογία αλλά από σαφείς πολιτικές σκοπιμότητες, οτι κανείς μας δεν είναι τέλειος, ότι το παρελθόν μας δεν προκαθορίζει το μέλλον μας, ούτε θα πρέπει να μας ορίζει αιώνια κι οτι ένα ταξίδι στην Σελήνη είναι από μόνο του ένα γεγονός γεμάτο απρόοπτα, αντιξοότητες, μυστήρια κι ένα συνονθύλευμα ανθρώπων που μάχονται για κάτι κοινό, δηλαδή μιας πάλης εξομάλυνσης μεταξύ του καλού και του κακού – εάν πιστεύετε βέβαια σε κάτι τέτοιο. Η Σελήνη δεν ήταν , όπως αποκαλύφθηκε, άσπρη-μαύρη , αλλά γεμάτη σκιάσεις και αποχρώσεις του γκρι – όπως είμαστε κι εμείς.
Τώρα το εισιτήριο για το φεγγάρι τιμάται στα 200.000 δολάρια κι ίσως να αξίζει τα λεφτά της η θέα της Γης από μακριά, αυτή η θεά ενός γαλάζιου πλανήτη μέσα στην κρύα και σιωπηρή ύλη και μη-ύλη του διαστήματος. Το πώς και εάν θα συνεχίσει η προσπάθεια των Bezos et,al. είναι κάτι για την ώρα άγνωστο, αλλά όπως κι αν συνεχίσει ποτέ δεν θα είναι εκείνο το επίτευγμα της τότε εποχής όπου η τεχνολογία ήταν στα σπάργανα.
Υπάρχουν διάφορες θεάσεις: ήταν ύβρις αυτό που έκαναν οι Αμερικανοί; Ξόδεψαν τόσα χρήματα για να πατήσουν σε έναν ξένο κόσμο όταν ο δικός μας πνίγεται στην φτώχεια; (ήταν και το παράπονο του Ιούδα για το μύρο της Μαγδαληνής.) 12 άνθρωποι όμως πάτησε στην Σελήνη (όσοι και ο Απόστολοι εάν θέλουμε να το τραβήξουμε) και ξάφνου τους ήταν πολύ δύσκολο να αμφισβητήσουν την ιδέα και την παρουσία ενός έλλογου όντος εκτός του ανθρώπου –κι αυτό είναι από μόνο του ένα μεγάλο βήμα προς την ταπεινοφροσύνη και τον σεβασμό προς αυτήν την πλάση που μας γεννά και μας ενέχει που τόσο μας λείπουν.
Ερώτηση: Τι μας προσφέρει αυτή η θέα που ελάχιστοι είχαν την τύχη να έχουν έως τώρα;
Δεν είναι όμως μόνο η θέα. Είναι και η θέση του θεατή. Είναι η ίδια η θέα των Bezos και Branson με την θέα των 12 αστροναυτών /moonwalkers που πάτησαν στην σελήνη;
Αυτόματα θα απαντήσουμε : «Όχι!».
Όμως ας το δούμε – όσο μπορούμε- όπως την είδαν και την έζησαν οι 12 moonwalkers που στάθηκαν με την ανάσα κομμένη, σχεδόν άφωνοι κι ακίνητοι φορές από μια περίεργη συγκίνηση και έλξη, μην θέλοντας να επιστρέψουν στην ασφάλεια του σκάφους τους, στον πιλότο τους ή στις επικλήσεις του Control στην Γη που τους καλούσε, μετρώντας με αγωνία τα λεπτά που περνούσαν και τα καύσιμα που ελαττώνονταν ενώ κάποιος από τους moonwalkers χάζευε με δέος το Σεληνιακό τοπίο όπου η έλλειψη ατμόσφαιρας στρέβλωνε και λάξευε παράξενα τις σκιές, όπου το κάθε βήμα σήκωνε σύννεφα σκόνης που κάθονταν πάνω στην λευκή στολή του κι όπου κάποιος από τους moonwalkers άκουσε μια υπέροχη και απροσδιόριστα απόκοσμη μελωδία …
