Τα τροπικά δάση του πλανήτη αποτελούν τις χοάνες που συγκρατούν τον ατμοσφαιρικό άνθρακα, μετριάζοντας την υπερθέρμανση του πλανήτη. Είναι θησαυροί …
Η αποψίλωση των δασών υπεύθυνη για μολυσματικές ασθένειες στους ανθρώπους
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, τα επιστημονικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι η αποψίλωση των δασών δημιουργεί τις συνθήκες για μια σειρά από θανατηφόρους παθογόνους ιούς, όπως οι Nipah και Lassa, καθώς και παράσιτα που προκαλούν την ελονοσία και τη νόσο Lyme που μολύνουν τον ανθρώπινο οργανισμό.
Καθώς οι πυρκαγιές συνεχίζονται ακόμα και σήμερα στα τροπικά δάση του Αμαζονίου και σε ορισμένα μέρη της Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας, εμπειρογνώμονες εξέφρασαν ανησυχία για την υγεία των ανθρώπων που ζουν στα όρια των δασών. Φοβούνται επίσης ότι η επόμενη σοβαρή πανδημία θα μπορούσε να προκύψει από την καταστροφή των δασών του πλανήτη μας.
Η ελονοσία που μεταδίδεται από τα κουνούπια, εδώ και πολύ καιρό θεωρείται ότι οφείλεται στην αποψίλωση των δασών. Στη Βραζιλία, παρά τη σημαντική εξάλειψη της μετάδοσης της ελονοσίας στο παρελθόν – με μείωση των 6.000.000 κρούσματα το χρόνο στη δεκαετία του 1940 σε μόλις 50.000 στη δεκαετία του 1960 – τα κρούσματα αυξάνονται εκ νέου παράλληλα με την ταχεία εκκαθάριση των δασών και την επέκταση της γεωργίας. Στις αρχές του αιώνα, υπήρχαν πάνω από 600.000 κρούσματα ετησίως στη λεκάνη του Αμαζονίου.
Σύμφωνα με τους επιδημιολόγους, ο λόγος για τον οποίο επιδεινώνεται αυτή η κατάσταση είναι ο εξής: η εκκαθάριση των επιφανειών του δάσους φαίνεται να δημιουργεί ιδανικό περιβάλλον για αναπαραγωγή του είδους κουνουπιού Anopheles darlingi – τον σημαντικότερο φορέα της ελονοσίας στον Αμαζόνιο. Βρέθηκαν υψηλότεροι αριθμοί προνυμφών σε θερμά νερά, τα οποία σχηματίζονται δίπλα σε δρόμους και λακκούβες, όπου το νερό δεν απορροφάται πλέον από δέντρα.
Μεταξύ 2003 και 2015, κατά μέσο όρο, εκτιμάται ότι μια ετήσια αύξηση της δασικής απώλειας κατά 10% οδήγησε σε αύξηση κατά 3% των περιπτώσεων ελονοσίας. Με τη συνεχιζόμενη καύση του Αμαζονίου, αυτά τα αποτελέσματα προκαλούν μεγαλύτερη ανησυχία. Τα τελευταία δεδομένα που δημοσιεύθηκαν, αποκαλύπτουν ότι μια περιοχή 12 φορές μεγαλύτερη από το μέγεθος της Νέας Υόρκης έχει καταστραφεί μέχρι στιγμής φέτος.
Είναι δύσκολο να γενικευθεί η οικολογία των κουνουπιών, η οποία ποικίλλει ανάλογα με το είδος και την περιοχή, σύμφωνα με τους ερευνητές. Στην Αφρική, οι μελέτες αποδίδουν μικρή σχέση μεταξύ της ελονοσίας και της αποψίλωσης – ίσως επειδή τα είδη κουνουπιών στην περιοχή αναπαράγονται σε θερμά νερά ευρείας έκτασης αντί σε σκιερά δάση.
Τα κουνούπια δεν είναι τα μόνα ζώα που μπορούν να μεταφέρουν θανατηφόρες ασθένειες στους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, το 60% των νέων μολυσματικών ασθενειών που εμφανίζονται στους ανθρώπους – συμπεριλαμβανομένου του HIV, του Έμπολα και του Nipah, που προέρχονται από τα ζώα που κατοικούν στα δάση – μεταδίδονται και από άλλα ζώα, τα περισσότερα από τα οποία είναι άγρια.
Σε μια μελέτη του 2015, οι ερευνητές της Ecohealth Alliance, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού της Νέας Υόρκης που παρακολουθεί τις λοιμώδεις ασθένειες παγκοσμίως, διαπίστωσαν ότι σχεδόν ένα στα τρία κρούσματα καινούργιων νόσων αποδίδεται στην αποψίλωση.
Πολλοί ιοί συνυπάρχουν ακίνδυνα με τα ζώα στα δάση, επειδή τα ζώα έχουν εξελιχθεί μαζί τους. Όμως, οι άνθρωποι μπορούν να γίνουν εν αγνοία τους ξενιστές σε παθογόνους οργανισμούς, όταν έρχονται σε επαφή με τα δάση.
Για παράδειγμα, στη Λιβερία οι εκκαθαρίσεις δασών για καλλιέργεια φοινικέλαιου προσελκύουν ορδές τρωκτικών που τυπικά κατοικούν σε δάση, δελεασμένα από την αφθονία των καρπών γύρω από τις φυτείες και τους οικισμούς. Οι άνθρωποι μπορούν να κολλήσουν τον ιό Lassa όταν έλθουν σε επαφή με τρόφιμα ή αντικείμενα μολυσμένα με τρωκτικά που φέρουν τον ιό. Ο ιός προκαλεί αιμορραγικό πυρετό – το ίδιο είδος ασθένειας που προκλήθηκε από τον ιό Έμπολα – και στη Λιβερία σκότωσε το 36% των μολυσμένων ανθρώπων.
Οι επιπτώσεις των λοιμωδών νόσων στους ανθρώπους είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν σε τροπικά μέρη, διότι η ποικιλία της άγριας ζωής και της παθογένειας είναι υψηλότερη. Εκεί, ορισμένες ασθένειες που μεταδίδονται από ένα ευρύ φάσμα ζώων έχουν συνδεθεί με την αποψίλωση των δασών. Εκτός από τις γνωστές ασθένειες, οι επιστήμονες φοβούνται ότι μια σειρά από άγνωστες ακόμα θανατηφόρες ασθένειες ελλοχεύουν στα δάση και θα μπορούσαν να εξαπλωθούν, καθώς οι άνθρωποι επεμβαίνουν περαιτέρω.
