Ο μυθικός ημίθεος Ηρακλής είναι κυρίως γνωστός για την ολοκλήρωση των 12 άθλων που του δόθηκαν. Αναλύοντάς τους όμως, βλέπουμε …
Η ερμηνεία των δώδεκα άθλων του Ηρακλή – Μέρος Γ’
Με το τελευταίο μέρος του άρθρου για τους άθλους του Ηρακλή, δίνεται η ερμηνεία και οι συμβολισμοί του μύθου των μήλων των Εσπερίδων και της σύλληψης του Κέρβερου από τον Άδη. Ας δούμε τι συμβολίζει καθένας από αυτούς και, έπειτα, ένα σύντομο συμπέρασμα της όλης διαδικασίας των δοκιμασιών του ημίθεου.
Άθλος εντέκατος: Τα μήλα των Εσπερίδων
Ο Ευρυσθέας ζητά από τον Ηρακλή να βρει τα φημισμένα χρυσά μήλα των Εσπερίδων. Οι Εσπερίδες ζούσαν στον κήπο των θεών. Οι θεοί είχαν διατάξει να φυλάνε τα χρυσά μήλα που βρίσκονταν στον κήπο. Εκτός από τις Εσπερίδες, ο δράκος Λάδων και ο Άτλας που σήκωνε τον ουρανό στα χέρια του επίσης φυλούσαν τον κήπο. Μη γνωρίζοντας το που μπορεί να βρίσκονται τα μήλα, ο Ηρακλής κάνει ένα πολύ μακρύ ταξίδι. Για καλή του τύχη συναντά τον Νηρέα, έναν σοφό δάσκαλο που όμως δεν ήταν πολύ σαφής στα λεγόμενά του, άλλαζε μορφές και απαντούσε πλαγίως στις ερωτήσεις. Ο Ηρακλής καταλαβαίνει από τα λόγια του Νηρέα πώς πρέπει να κινηθεί νότια. Στο δρόμο του συνάντησε τον Βουσίρη, που νόμιζε πώς ήταν σοφός, ο οποίος παρέσυρε τον Ηρακλή με στόχο να τον θυσιάσει. Ο Ηρακλής όταν κατάλαβε τι συνέβη, ξέφυγε. Συνεχίζοντας το ταξίδι του συναντά τον Προμηθέα Δεσμώτη. Τον λυπήθηκε και αποφάσισε να τον λύσει από τα δεσμά του. Ο Προμηθέας, για να του ανταποδώσει τη βοήθεια, του εξηγεί πώς να βρει και πώς να πάρει τα χρυσά μήλα. Ο Ηρακλής φτάνει στον κήπο και βρίσκει τον Άτλαντα, παίρνει τη θέση του, και ο Άτλαντας του φέρνει τα μήλα.
Το ταξίδι του Ηρακλή συμβολίζει το ταξίδι για τη γνώση. Στην αναζήτηση της γνώσης ο άνθρωπος συναντά την ασάφεια (Νηρέας) αλλά και την πλάνη (Βουσίρης). Το ότι ο Ηρακλής σταμάτησε για να βοηθήσει τον Προμηθέα δείχνει πώς διώχνει την ιδιοτέλεια και παραμερίζει για λίγο τον σκοπό του για να βοηθήσει τον πάσχων. Τέλος, το ότι κυριολεκτικά παίρνει τον κόσμο στους ώμους του συμβολίζει την θυσία που τον οδηγεί στην ανταμοιβή (χρυσά μήλα).
Άθλος δωδέκατος: Η σύλληψη του Κέρβερου από τον Κάτω Κόσμο
Δωδέκατος και τελευταίος άθλος του Ηρακλή ήταν το να πιάσει τον φύλακα του Άδη, τον Κέρβερο, και να τον πάει στον Ευρυσθέα ζωντανό. Ο Κέρβερος ήταν ένας σκύλος με τρία κεφάλια και ουρά φιδιού που κατασπάραζε όποιον τολμούσε να βγει από τον Κάτω Κόσμο. Ο Ηρακλής έφτασε στο ακρωτήριο Ταίναρο, εκεί που ήταν η είσοδος του Κάτω Κόσμου. Μετά από προτροπή της Περσεφόνης, ο Πλούτωνας επέτρεψε στον Ηρακλή να πάρει τον σκύλο μαζί του, αρκεί να τον έπιανε. Μετά από εκτενή πάλι με το τερατώδες σκυλί, ο Ηρακλής κατάφερε να τον νικήσει και να τον αιχμαλωτίσει.
Τα τρία κεφάλια του Κέρβερου συμβολίζουν τα τρία στάδια που περνά ο άνθρωπος μέχρι να φτάσει στην ιδανική του εκδοχή – την απελευθέρωση του από τον υλικό κόσμο και τα δεσμά του, την μύηση μέσω της πάλης με την προσωπική του κόλαση, και τέλος την υπηρεσία στην ανθρωπότητα.
Με την ολοκλήρωση των δώδεκα άθλων, ο Ηρακλής καταφέρνει να καθαρθεί. Ωστόσο, από όσο γνωρίζουμε, μετά το πέρας των άθλων έκανε αμαρτίες και κακά χειρότερα από όσα έκανε για να καθαρθεί με τους άθλους. Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί ως εξής: Ο εφησυχασμός δεν βοηθά, ίσως να έχει και το αντίθετο αποτέλεσμα. Ο άνθρωπος προκειμένου να φτάσει όσο πιο κοντά στο ιδανικό πρέπει να προσπαθεί συνεχώς να είναι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού του.
Σε αυτό το σημείο να πούμε ότι παραθέτουμε τα ευρήματά μας μετά από έρευνα, τα οποία αποτελούν γνώμες και ερμηνείες. Φυσικά, σε περιπτώσεις όπως είναι οι ιστορίες της μυθολογίας, ο καθένας είναι ελεύθερος να δώσει τη δική του ερμηνεία για το κάθε γεγονός.
