Πολύ συχνά οι γονείς γίνονται επικριτικοί απέναντι στα παιδιά τους, στην προσπάθειά τους να τα συνετίσουν και να επηρεάσουν τη …
Γιατί είναι τόσο δύσκολο να είσαι γονιός σήμερα;
Δεν υπάρχει το εγχειρίδιο του τέλειου γονιού. Υπάρχουν όμως μέθοδοι και τρόποι να γίνει κάποιος περισσότερο αποτελεσματικός σε αυτόν το δύσκολο ρόλο; Οι ειδικοί μας δίνουν τις απαντήσεις.
Μιλώντας με γονείς που έχουν προνοήσει ήδη πριν γεννηθούν τα παιδιά τους για τον τρόπο που θα αντιμετωπίσουν κάθε πιθανή κι απίθανη δυσκολία, αναρωτιέται κανείς τι τους δημιούργησε αυτή την ανάγκη. Η Χριστίνα Ρασιδάκη, Ψυχοθεραπεύτρια, Σύμβουλος Γονέων και Σύμβουλος Εκπαιδευτικών, από τις πρώτες που έτρεξαν με μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα τις «Σχολές Γονέων», δίνει την επιστημονική απάντηση.
Αέναη προσφορά
Σύμφωνα με την ίδια, οι άνθρωποι έχουν μια φυσική τάση, έμφυτη νευροβιολογικά, να δίνουν θαλπωρή προς τα μωρά. «Αν όμως κάποιος έχει βιώσει μια άσχημη ή τραυματική παιδική ηλικία, τότε θα έχει μια μάλλον άσχημη αίσθηση για την παιδική ηλικία» εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια και συμπληρώνει πως οι εν λόγω γονείς είναι και αυτοί που κατά βάση αναζητούν βοήθεια για την ανατροφή των παιδιών τους, ακριβώς γιατί θέλουν να προσφέρουν κάτι καλύτερο από αυτό που έλαβαν οι ίδιοι.
Ποια είναι όμως τα πιο συχνά λάθη στα οποία υποκύπτουν οι σύγχρονοι γονείς;
Η Νένη Περβανίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αναπτυξιακής & Συμπεριφορικής Παιδιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ θεωρεί πως αυτά πηγάζουν από αντικειμενικά προβλήματα που δεν υπήρχαν παλιότερα καθώς σήμερα οι γονείς εργάζονται εντατικά και προσπαθούν να διεκπεραιώσουν εκατό πράγματα ταυτόχρονα. «Συχνά παίζουν με το παιδί τους και ταυτόχρονα κοιτούν το κινητό τους. Δεν μπορούν να αφεθούν εύκολα. Δεν τους αφήνει το άγχος και η υπερένταση της δουλειάς. Μάλιστα, το ότι γονείς και παιδιά είναι διαρκώς συνδεδεμένοι στις οθόνες, κάνει την επικοινωνία τους διακοπτόμενη» υπογραμμίζει η κυρία Περβανίδου δίνοντας ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: «Η αντανακλαστική κίνηση κάθε γονιού όταν θέλει να συγκεντρωθεί σε μια δουλειά ή να επιτύχει κάτι με το παιδί του, είναι να του δώσει το κινητό για να παίξει. Αυτό είναι λάθος σημαντικό. Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν πως όλοι οι παιδίατροι στον κόσμο τονίζουν πως με τα παιδιά δεν πρέπει να έρχονται καθόλου σε επαφή με τις οθόνες μέχρι να γίνουν δύο ετών».
Συμβουλευτική, λύσεις και παγίδες
Σημαντικό «κεφάλαιο» στο νευραλγικό θέμα της γονεϊκότητας, είναι το πού ακριβώς μπορούν οι σύγχρονοι γονείς να αναζητήσουν βοήθεια και αξιόπιστη συμβουλευτική.
Σύμφωνα με την κυρία Περβανίδου, «μέσα από προγράμματα “Θετικής Γονεϊκότητας” μπορεί κανείς να βελτιώσει τις γονεϊκές του ιδιότητες αλλά και να ξέρει τι να περιμένει σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο από το παιδί του, γιατί και αυτό είναι πρόβλημα των σημερινών γονιών, οι μη ρεαλιστικές απαιτήσεις και προσδοκίες».
«Στην ουσία, όλα αυτά σου εξηγούν τι γίνεται με το παιδί σου την ώρα που εσύ δεν καταλαβαίνεις τίποτα από τη συμπεριφορά του. Σου προτείνουν όλους τους εναλλακτικούς τρόπους που υπάρχουν, ώστε να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα σωστά, φτάνοντας στο θετικό αποτέλεσμα» προσθέτει η κ. Ρασιδάκη, επισημαίνοντας πως δεν έχει νόημα ένας γονιός να νιώθει ανήμπορος και κατακλυσμένος από ενοχές αν δεν τα καταφέρνει σε κάποιο κομμάτι ή απλώς αν δεν συγκρατήθηκε και τελικά έβαλε τις φωνές.
Υπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις που τα προγράμματα αυτά δεν μπορούν να βοηθήσουν, όπως όταν ένα παιδί αντιμετωπίζει περισσότερες δυσκολίες από τις αναμενόμενες για την ηλικία του. «Σε ένα παιδί με ΔΕΠΥ, με μαθησιακές διαταραχές, με καθυστέρηση του λόγου, με κοινωνικές δυσκολίες, για να δώσω μερικά παραδείγματα, αυτό που χρειάζεται είναι ένας έμπειρος παιδοψυχολόγος ή νευροαναπτυξιολόγος» τονίζει η κύρια Περβανίδου.
Η κ. Ρασιδάκη βάζει άλλη μια παράμετρο: «Όταν τα τραύματα ενός γονιού από την παιδική του ηλικία είναι βαθιά, τότε αυτός ο γονιός χρειάζεται ατομική ψυχοθεραπεία».
Τι γίνεται όμως αν κάποιος γονιός δεν έχει τα χρήματα ή / και τον χρόνο για να παρακολουθήσει μια σχολή γονέων ή κατ’ ιδίαν συνεδρίες;
«Είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς τι είναι πιο αξιόπιστο» παραδέχεται ο Αχιλλέας και αναφέρει τον ιστότοπο parents.com, που κατά τον ίδιο παρέχει συμβουλές σε γονείς μέσα από μια κορυφαία επιστημονική επιτροπή, σταχυολόγηση εμπειριών και «καλές πρακτικές» απ’ όλο τον κόσμο. Ο ίδιος συμπληρώνει πως τα καλά βιβλία και οι καλές και δωρεάν πηγές αναφοράς για κάποιον που «το ψάχνει» είναι πάρα πολλές, αλλά χρειάζονται φιλτράρισμα από τους γονείς. «Τα γκρουπ στα social media με γονείς που μόνοι τους ρωτάνε και μόνοι τους απαντούν μπορούν να τραβήξουν κάποιον σε μια δίνη» σχολιάζει καυστικά ο Αχιλλέας.
«Δεν χρειάζεται οι πηγές να είναι εξεζητημένες» λέει από πλευράς της η κ. Περβανίδου, φέρνοντας ως παράδειγμα μιας καλής πηγής συμβουλών την Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία. «Στην πραγματικότητα, όμως, δεν χρειάζεται να φτάσει κανείς τόσο μακριά, η συζήτηση των θεμάτων που απασχολούν έναν γονιό μπορεί άνετα να γίνει και με τον παιδίατρο του. Στην Ελλάδα, κάθε γονιός έχει έναν και συνήθως έχει με αυτόν σχέση εμπιστοσύνης».
Η ίδια δίνει ένα ακόμα πιο απτό και εύκολο παράδειγμα, στο οποίο έχει μάλιστα βάλει την υπογραφή της. Πρόκειται για το ψηφιακό, εκπαιδευτικό υλικό με τίτλο «Θετική γονεϊκότητα – ένας εναλλακτικός τρόπος διαπαιδαγώγησης των παιδιών» υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Ωνάση που περιλαμβάνει δύο οδηγούς. Ο πρώτος καταπιάνεται με τα ορόσημα της ανάπτυξης και με πρακτικές συμβουλές ενίσχυσης δεξιοτήτων και συμπεριφορών του παιδιού, ενώ ο έτερος με τις αρχές της ενίσχυσης της σχέσης μεταξύ γονέα και παιδιού έτσι ώστε να αποφεύγονται οι αρνητικές συμπεριφορές, οι φωνές και τα «μη».
Στο τέλος αυτής της μακράς συζήτησης, η κ. Περβανίδου θέλει να επιστήσει την προσοχή όλων των γονιών στο εξής: «Σήμερα, ο καθένας αυτοαποκαλείται, εύκολα, parent coach. Λογιών και λογιών προγράμματα κατακλύζουν το διαδίκτυο. Πολλά δεν είναι καθόλου αξιόπιστα. Ο Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων αλλά και ο Ιατρικός Σύλλογος είναι φορείς που ένας γονιός πρέπει να αξιοποιεί όταν ψάχνει κάποιον ειδικό. Τις δημόσιες υπηρεσίες επίσης, αν και ναι, όλοι το ξέρουμε ότι εκεί υπάρχουν συχνά μεγάλες καθυστερήσεις. Ο καλύτερος άνθρωπος για να κάνει parent coaching είναι κάποιος που είναι ήδη ψυχολόγος παιδιών κι εφήβων, με εμπειρία στα νευροαναπτυξιακά θέματα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το parent coaching δεν είναι ούτε επάγγελμα, ούτε επαγγελματικός τίτλος».
Το θετικό παράδειγμα δίνει η Νατάσσα που με το νέο της πτυχίο στα παιδαγωγικά αλλά και την τριβή που έχει αποκτήσει η ίδια μέσα στο ρόλο της μητέρας νιώθει σήμερα πιο ψύχραιμη και σίγουρη. Όπως λέει: «Είναι πάρα πολύ δύσκολο να είσαι γονιός. Είναι σημαντικό να ψάχνεσαι, να ζητάς βοήθεια αλλά και να αυτοαναλύεσαι γιατί έτσι μόνο ίσως βρεις μια άκρη να γίνεις καλύτερος και να ακολουθήσεις εν τέλει και το ένστικτό σου. Ή και να μην το ακολουθήσεις κάποιες φορές. Κρίνεις ανάλογα με την περίπτωση».
