Gender fluid μόδα. Τάση ή στάση ζωής;

Γεννηθήκαμε σε ένα κόσμο όπου το μπλε αποτελεί σημαία του αντρικού και το ροζ σημαία του γυναικείου φύλου. Στον κόσμο αυτό, μαζί με κάτι απλό όσο ένα χρώμα, στο κάθε φύλο αναλογούν και συγκεκριμένες στερεοτυπικά γυναικείες ή ανδρικές ασχολίες. Τα κορίτσια από μικρή ηλικία αναμένεται να ξεκινήσουν χορό, τα αγόρια να ξεκινήσουν αθλήματα. Και κάπου ανάμεσα σε αυτές τις γραμμές εμπλέκεται και το δίδυμο μόδα-προσωπική και εν μέρει μέχρι προσφάτως και φυλετική ταυτότητα. Το δίδυμο αυτό στο οποίο οι φούστες, τα φορέματα και οι γόβες ιδιοποιούνται αποκλειστικά στον γυναικείο πληθυσμό, τα κουστούμια και τα παντελόνια στον ανδρικό.

Προσφάτως, όμως, αυτό ξεκίνησε να αλλάζει. Γιατί, πλέον, όπως τα boyfriend jeans θεωρούνται βασικό κομμάτι στην γκαρνταρόμπα κάθε σύγχρονης γυναίκας, έτσι και οι γόβες, οι φούστες και τα βαμμένα νύχια είναι πλέον μέρος της καθημερινότητας παρά πάνω από ενός άντρα, χάρη στη σταδιακή ενσωμάτωση της queer κουλτούρας στον κοινωνικό κύκλο. Μπορεί να νομίζουμε πως η άνοδος της λεγόμενης gender fluid μόδας αποτελεί ένα πρωτότυπο φαινόμενο στον κόσμο της μόδας και κατ΄ επέκταση σημείο τομή στα προσχεδιασμένα έμφυλα “κουτιά” της σύγχρονης κοινωνίας. Η αλήθεια είναι όμως ότι οι άντρες φορούσαν γόβες και φούστες πολύ πριν τον 21ο αιώνα και την άνοδο της queer κουλτούρας.

Στην πραγματικότητα, ένα από τα σύγχρονα σύμβολα θηλυκότητας, όπως ένα απλό ζευγάρι γόβες, είχε σχεδιαστεί και φορεθεί εξ αρχής από άνδρες στην Ευρώπη του 16ου αιώνα, προκειμένου να αναδεικνύεται το κύρος και η εξουσία που κατείχαν δια μέσου της αύξησης του ύψους τους. Ωστόσο, ακόμα και από τα αρχαία χρόνια στον κόσμο της Αρχαίας Ελλάδας οι χιτώνες, ο “πρόγονος” της τωρινής φούστας, δεν αποτελούσε χαρακτηριστικό συγκεκριμένου φύλου. 

Η unisex -σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα- μόδα όπως φαίνεται κατά την αρχαιότητα είχε επεκταθεί παγκοσμίως, αν λάβουμε υπόψη πως το λεγόμενο σαρόνγκ ήταν ένα ουδέτερου τύπου ένδυμα που φοριόταν από γυναίκες, αλλά και άντρες σε διάφορες περιοχές της Ασίας. Γιατί τότε, σε αντίθεση με τώρα, η ύπαρξη των ρούχων αποτελούσε περισσότερο ένα μέσο επιβίωσης, παρά μία κοινωνική διάκριση.

Όπως φαίνεται, λοιπόν, η μόδα και η ιστορία όντως επαναλαμβάνονται. Ας ελπίσουμε, βέβαια, πως το συγκεκριμένο φαινόμενο δε θα είναι απλώς άλλη μία εποχιακή τάση που μέσα σε 12 μήνες θα είναι πλέον άλλος ένας φάκελος στο αρχείο των οίκων μόδας. Σε κάθε περίπτωση οι έννοιες του «gender-bending» (φύλο που «λυγίζει»), του «gender-neutral» (ουδέτερο φύλο), και του «gender-fluid» (ρευστό φύλο) δεν αποτελούν πρωτοτυπία στον κόσμο της σύγχρονης μόδας. Σχεδιαστές όπως ο Jean Paul Gartier αποτέλεσαν μία χρυσή τομή στον κόσμο της μόδας, παρουσιάζοντας γυναίκες να περπατάνε στις πασαρέλες του φορώντας ανδροπρεπή smoking -για τα δεδομένα της δεκαετίας του 60΄- κουστούμια και γεροδεμένους φορώντας αέρινες φούστες. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για μία ακόμη κοινωνική κραυγή ή ενδυματολογική καινοτομία, αλλά για μια φυσική εξέλιξη του streetwear και κυρίως μία αφορμή για μαζική και ατομική αναζήτηση.

Αν το σκεφτούμε καλά, ζούμε σε μία εποχή όπου μαχόμαστε συνεχώς για την ισότητα των δύο φύλων τόσο στον τομέα του κοινωνικού κύρους και των έμφυλων στερεοτύπων, όσο και σε αυτόν των επαγγελματικών ευκαιριών. Μήπως, λοιπόν, ήρθε η ώρα να κάνουμε το ίδιο και στον τομέα της μόδας; Μήπως είναι ώρα τα ρούχα να είναι απλώς μέσα προσωπικής έκφρασης αντί για κοινωνικές ταμπέλες;

Πλέον, όπως και οι άντρες, έτσι και οι γυναίκες έχουν τη δυνατότητα να εμφανιστούν στη δουλειά φορώντας ριχτά σακάκια, κουστούμια με γραβάτα ή και μοκασίνια χωρίς να έρχονται αντιμέτωπες με επικριτικές ματιές. Αντιθέτως η μορφή αυτή ένδυσης των γυναικών, που αποτελείται από παραδοσιακά ανδροπρεπείς σιλουέτες, τα τελευταία χρόνια έχει χαρακτηριστεί ως μία κοινωνική μορφή ενδυνάμωσης του γυναικείου φύλου. Σε περίπτωση, όμως, που ένας άντρας τολμήσει να επιχειρήσει κάτι ανάλογο και να εμφανιστεί δημοσίως φορώντας μία φούστα, ένα φόρεμα ή ένα ζευγάρι γόβες θεωρείται πως αρνείται την αρρενωπότητά του. Οι αντιλήψεις αυτές αρχίζουν και περιορίζονται βέβαια και σε αυτό βοηθούν και οι σχετικές κινήσεις από προσωπικότητες της ποπ κουλτούρας όπως ο Harry Styles, ο οποίος με το χαρακτηριστικό του πλέον εξώφυλλο στη Vogue που απεικονίζεται φορώντας ένα φόρεμα Gucci κατάφερε πέρα από αρνητικές αντιδράσεις, να αποτελέσει και αφορμή για μία πολύ απαραίτητη συζήτηση.

Σίγουρα τα ρούχα, αποτελούν ένα καθοριστικό μέρος της ταυτότητας μας. Δε χρειάζεται όμως να ορίζουν το φύλο μας, ούτε το πόσο περισσότερο γυναίκα ή λιγότερο άντρας είναι κάποιος ανάλογα με το πόσο ψηλές γόβες θα φορέσει. Γιατί το “παραδοσιακά γυναικείο΄” και το “παραδοσιακά αντρικό” δεν είναι παρά ένα κοινωνικό κατασκεύασμα. Ας δούμε  λοιπόν τη μόδα όχι ως μέσο ένδειξης της έμφυλης μας ταυτότητας, αλλά ως μέσο απλώς προσωπικής έκφρασης. Όπως η προσωπική έκφραση είναι απροσδιόριστη, έτσι θα έπρεπε να είναι και η μόδα.

Συντάκτης: Φιλαρέτη Χρηστίδη,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.