Φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής για το άγχος και την αϋπνία

Συντάκτης: Ειρήνη Μαθιουδάκη, Διδάκτωρ Βιοχημείας - Συγγραφέας

Είναι γεγονός πως στη σύγχρονη εποχή, η ζωή όλων μας είναι γεμάτη με κούραση, άγχος και ατελείωτους προβληματισμούς. Η οικονομική κρίση και η ανεργία σε συνδυασμό με τη δυσκολία των ανθρώπινων σχέσεων, μας έχουν οδηγήσει σε έναν συνεχή αγώνα δρόμου που μας προκαλεί μόνο στρες. Για πολλούς ανθρώπους, η κατάσταση αυτή έχει επιφέρει προβλήματα στην ψυχική τους ηρεμία, τα οποία συχνά εκδηλώνονται με έντονο άγχος και διαταραχές του ύπνου.

Προκειμένου να ξεφύγουν από αυτά τα ζητήματα και να νιώσουν λίγη ηρεμία απολαμβάνοντας έναν καλό ύπνο, πολλοί από αυτούς καταφεύγουν σε φαρμακευτικά σκευάσματα ή συμπληρώματα διατροφής, χωρίς να ζητήσουν τη γνώμη του γιατρού τους. Πράγματι, τα φαρμακεία πλέον είναι εφοδιασμένα με μία πληθώρα τέτοιων προϊόντων, τα οποία υπόσχονται ψυχική ηρεμία και ευχάριστο ύπνο. Τι θα πρέπει όμως να προσέχουν οι χρήστες των φαρμάκων αυτών; Ας ρίξουμε μαζί μια ματιά.

Τα υπναγωγά χάπια και τα είδη τους

Υπναγωγά ονομάζονται τα χάπια τα οποία βοηθούν τον ασθενή να ανακουφιστεί από διαταραχές ύπνου. Για την αντιμετώπιση της αϋπνίας, χορηγούνται δύο κατηγορίες φαρμάκων: οι βενζοδιαζεπίνες (που χωρίζονται σε βραχείας και μακράς δράσης) και μια σχετικά καινούργια κατηγορία, οι μη βενζοδιαζεπίνες, οι οποίες είναι μόνο βραχείας δράσης. Τα ­μακράς δράσης φάρμακα χρησιμο­ποιούνται ουσιαστικά ως αγχολυτικά. Τα υπόλοιπα υπναγωγά βοηθούν μόνο στον ύπνο, δίνοντας μια ώθηση στον οργανισμό προκειμένου να κοιμηθεί αρχικά 4-5 ώρες και στη συνέχεια να συνεχίζει μόνος του.

Πότε πρέπει να πάρω υπναγωγό;

Τα υπναγωγά χάπια ενδείκνυνται σε σοβαρές μορφές αϋπνίας, που συνήθως συνυπάρχουν με ψυχικές νόσους. Γι’ αυτό και πρέπει να διερευνάται αν κάτω από την αϋπνία «κρύβεται» κάποια βαθύτερη αιτία, όπως κατάθλιψη ή σχιζοφρένεια. Ωστόσο, είναι πιθανό να τα πάρει κάποιος επειδή βιώνει μία δύσκολη περίοδο στη ζωή του ή επειδή χρειάζεται να αντιμετωπίσει μία επείγουσα κατάσταση που του προκαλεί υπερβολικό άγχος. Σε κάθε περί­πτωση, η χρήση των υπναγωγών πρέπει να είναι περιστασιακή. Για το λόγο αυτό, μία σύνηθης πρακτική των γιατρών είναι να συνταγογραφούν υπναγωγά χάπια στους ασθενείς και να τους συμβουλεύουν να τα έχουν στο κομοδίνο τους λαμβάνοντάς τα μόνον όταν χρειαστεί. Με αυτό τον τρόπο, το άγχος τους μειώνεται κάπως, καθώς το χάπι στο κομοδίνο τους δίνει μία σιγουριά.

Τα υπναγωγά χάπια είναι εθιστικά;

Πράγματι τα υπναγωγά φάρμακα προκαλούν εξάρτηση και μπορεί να δημιουργήσουν στερητικό σύνδρομο. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να παίρνει κανείς πάνω από 2-3 χάπια την εβδομάδα, ενώ η διακοπή τους πρέπει να είναι σταδιακή. Ο κίνδυνος του ­συνδρόμου στέρησης εμπεριέχεται περισσότερο στα βραχείας δράσης υπναγωγά, αφού τα μακράς δράσης απο­βάλλονται σταδιακά από τον οργανισμό. Σε κάθε περίπτωση, την απόφαση για τη χορήγηση ή διακοπή τους την παίρνει ο γιατρός και μόνον αυτός.

Έχουν παρενέργειες;

Τα υπναγωγά χάπια μπορεί να επιφέρουν κάποιες παρενέργειες στον οργανισμό του ασθενούς. Είναι πιθανό να παρατηρηθεί υπνηλία (που διαρκεί και την επόμενη ημέρα) και μείωση των αντανακλαστικών. Επίσης, υπάρχει το ενδεχόμενο ύστερα από 15-20 ημέρες χρήσης, ο οργανισμός να «συνηθίσει» το φάρ­μακο και ο ασθενής να μη «βλέπει» ­πλέον αποτελέσματα. Γι’ αυτό και η θεραπευτική προσπάθεια δεν πρέπει να στηρίζεται μόνο στο υπναγωγό. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πως το φάρμακο δεν θεραπεύει την αϋπνία, απλώς ανακουφίζει προσωρινά το σύμπτωμα. Τα αίτια για τις διαταραχές ύπνου είναι συνήθως πολύ βαθύτερα, και χρειάζεται παρακολούθηση από ειδικό για να θεραπευτούν πλήρως.

Συμπληρώματα διατροφής κατά του άγχους και της αϋπνίας

Πέρα από τα υπναγωγά φάρμακα, υπάρχουν και άλλα σκευάσματα τα οποία χρησιμοποιούνται περισσότερο ως συμπληρώματα διατροφής, προσφέροντας ψυχική ηρεμία και καλύτερη ποιότητα ύπνου στον ασθενή. Αυτά συνήθως αποτελούνται από εκχυλίσματα χαλαρωτικών βοτάνων (βαλεριάνα, ροντιόλα κλπ),είτε από συμπλέγματα βιταμινών ή από κάποιες ουσίες (ύδροξυτρυπτοφάνη) οι οποίες δρουν στον εγκέφαλο, ρυθμίζοντας την παραγωγή σεροτονίνης, της ορμόνης της χαράς.

Αν υποφέρετε από υπερβολικό άγχος και αϋπνία και αισθάνεστε την ανάγκη να λάβετε κάποιο φαρμακευτικό βοήθημα για να ανακουφίσετε τον εαυτό σας, θα σας προτείναμε αρχικά να ζητήσετε τη συμβουλή του γιατρού σας προτού προμηθευτείτε κάποιο προϊόν, όσο αθώο και αν φαίνεται. Μόνο ο γιατρός σας, γνωρίζοντας το ιστορικό σας και τη γενική κλινική σας εικόνα, μπορεί να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία για την αϋπνία.

Εναλλακτικά, μπορείτε να δοκιμάσετε να χαλαρώσετε πίνοντας ένα χλιαρό ρόφημα χαμομηλιού, απολαμβάνοντας ένα χαλαρωτικό μπάνιο με αιθέρια έλαια ή καταναλώντας ένα μικρό σνακ πριν τον ύπνο, καταπολεμώντας το αίσθημα της πείνας που μπορεί να σας στερεί την ξεκούραση.

Συντάκτης: Ειρήνη Μαθιουδάκη, Διδάκτωρ Βιοχημείας - Συγγραφέας

Influence:

Η Ειρήνη Μαθιουδάκη γεννήθηκε το 1992 στο Ηράκλειο Κρήτης. Αποφοίτησε από το τμήμα Χημείας Πανεπιστημίου Κρήτης το 2014…