Ετικέτες καλλυντικών: τι σημαίνουν τα συστατικά και πώς να τα διαβάζετε

Η περιποίηση της επιδερμίδας μας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Συνήθως αυτή αποτελείται από κρέμα ημέρας, η οποία είναι προσαρμοσμένη στις εκάστοτε ανάγκες μας: ενυδάτωση, ακμή, αντιγήρανση, πανάδες κ.α. ενώ πολλοί από εμάς αλλάζουμε εταιρείες καλλυντικών ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Όλη αυτή η διαδικασία έχει σαν αποτέλεσμα να συσσωρεύονται στο σώμα μας περίπου 2,5 κιλά χημικές ουσίες ετησίως! Οι ουσίες αυτές περνούν στην κυκλοφορία του αίματος και μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές παθήσεις, ακόμα και βλάβες στο DNA.

Πρέπει λοιπόν να σταματήσουμε να περιποιούμαστε τον εαυτό μας; Η απάντηση είναι φυσικά και όχι. Το κλειδί βρίσκεται στον έλεγχο των συστατικών στοιχείων των καλλυντικών προϊόντων που αγοράζουμε.

Σε αυτό το άρθρο θα αναλύσουμε τις πιο βασικές κατηγορίες χημικών ενώσεων που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά αλλά και θα μάθουμε να «διαβάζουμε» την ετικέτα ενός τέτοιου προϊόντος.

Ετικέτες καλλυντικών

Απαραίτητη προϋπόθεση για την κυκλοφορία ενός καλλυντικού προϊόντος στην αγορά, είναι η αναγραφή των συστατικών του σε μία ευδιάκριτη ετικέτα. Πέρα από τα συστατικά, σύμφωνα με τον κανονισμό, είναι απαραίτητο να αναγράφεται και η ημερομηνία λήξης αλλά και αν η συσκευασία αποτελεί ανακυκλώσιμο υλικό. Το βασικό ερώτημα όμως παραμένει: πώς θα καταλάβουμε αν το προϊόν αποτελείται από βλαβερά ή όχι συστατικά;

Απαράβατος κανόνας

Σε μία ετικέτα συστατικών, είτε αυτή βρίσκεται σε καλλυντικό είτε σε τρόφιμο, τα συστατικά αναγράφονται με σειρά ξεκινώντας από αυτό που περιέχεται σε μεγαλύτερη περιεκτικότητα μέσα στο προϊόν και συνεχίζει μέχρι αυτό με την μικρότερη περιεκτικότητα.

Σχεδόν πάντα, το πρώτο συστατικό σε ένα καλλυντικό (μία κρέμα, για παράδειγμα) είναι το νερό (water ή aqua), το οποίο μπορεί να βρίσκεται σε περιεκτικότητα ακόμη και μεγαλύτερη του 50%.

Τι άλλο περιλαμβάνει μία κρέμα;

Τα κρεμώδη καλλυντικά (κρέμες ημέρας/ νύχτας ή σώματος) περιέχουν συστατικές ουσίες οι οποίες καλύπτουν βασικές ανάγκες του προϊόντος. Ας τις δούμε πιο αναλυτικά:

Διαλύτης: συνήθως είναι το νερό. Αποτελεί το συστατικό με την μεγαλύτερη περιεκτικότητα, το οποίο χρησιμοποιείται για να διαλυθούν όλες οι άλλες ουσίες μέσα σε αυτό.

Φυτικά έλαια + Μαλακτικές ιδιότητες: δίνουν στο προϊόν μαλακτικές και ενυδατικές ιδιότητες.

Γαλακτοματοποιητές: ουσίες που χρησιμοποιούνται για να «δέσουν» μεταξύ τους υδατικά και ελαιώδη διαλύματα, που κανονικά δεν αναμειγνύονται. Ένας γαλακτοματοποιητής της κουζίνας μας είναι το αυγό (σε κέικ και γλυκά).

Συντηρητικά: παρεξηγημένη αλλά απαραίτητη κατηγορία συστατικών. Βρίσκονται στο προϊόν για να εμποδίσουν την ανάπτυξη μικροοργανισμών κατά την παρασκευή ή την αποθήκευση του καλλυντικού.

Αιθέρια έλαια: χρησιμοποιούνται για άρωμα, φρεσκάδα, αντισηψία.

Σε γενικές γραμμές είναι χρήσιμο να θυμάστε ότι, όσα περισσότερα συστατικά σας φαίνονται οικεία κατά την ανάγνωση μίας ετικέτας καλλυντικού, τόσο ασφαλέστερο είναι το προϊόν για την επιδερμίδα και την υγεία σας. Ενδεχομένως όμως να μην είναι τόσο δραστικό σαν προϊόν.

Για παράδειγμα, ας δούμε την επόμενη ετικέτα:

Πιο αναλυτικά, το εν λόγω προϊόν αποτελείται από νερό, μέλι (φυσικό συντηρητικό), λάδι καρύδας (φυτικό έλαιο), στεατική αλκοόλη (γαλακτωματοποιητής), καπρυλικά τριγλυκερίδια (εστέρες λιπαρών οξέων, μαλακτικό), εκχύλισμα χαμομηλιού (αντισηπτικό, μαλακτικό), διμεθικόνη (έλαιο, μαλακτικό), σιλικονούχο έλαιο (μαλακτικό), κερί μέλισσας (γαλακτωματοποιητής, εκχύλισμα αλόης (αντισηπτικό, μαλακτικό), βιταμίνη Ε (αντιοξειδωτικό), βενζοϊκό νάτριο (συντηρητικό), ξανθικικό κόμμι (φυτικός ομογενοποιητής), αλκοόλ (διαλύτης, αντισηπτικό).

Παρατηρούμε ότι το προϊόν περιέχει συστατικά από όλες τις απαραίτητες κατηγορίες, τα περισσότερα από τα οποία υπάρχουν στη φύση. Πρόκειται για ένα πολύ ασφαλές σκεύασμα.

Βλαβερά συστατικά

Φυσικά, στο εμπόριο θα βρούμε αναρίθμητα προϊόντα, τα οποία περιέχουν συστατικά επικίνδυνα για την υγεία μας. Παρακάτω σας δίνουμε δύο sites για να ελέγχετε την επικινδυνότητα των συστατικών των καλλυντικών προϊόντων που έχετε στο σπίτι σας.

– EWG’s Skin Deep: Γράφοντας την ακριβή ονομασία του συστατικού, θα εμφανιστεί μια κλίμακα από το 1 έως 10 που προσδιορίζει την επικινδυνότητά του (με 10 το πιο επικίνδυνο).
– Cosmetics info: Γράφοντας την ακριβή ονομασία του συστατικού, θα εμφανιστούν πληροφορίες, ο λόγος που χρησιμοποιείται και επιστημονικά δεδομένα για αυτό.

Πολλά από τα επικινδυνά συστατικά ανήκουν στην κατηγορία των συντηρητικών. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι το προϊόν πρέπει να είναι ελεύθερο συντηρητικών ουσιών. Χωρίς αυτές, η αγαπημένη μας κρέμα θα μούχλιαζε μέσα σε μία εβδομάδα, ακόμη κι αν την διατηρούσατε στο ψυγείο.

Ωστόσο, τα πιο ασφαλή συντηρητικά είναι αυτά τα φυτικής προέλευσης (πχ κιτρικό οξύ). Τέλος, εμπιστευθείτε πιο εύκολα ένα καλλυντικό προϊόν το οποίο χρειάζεται αποθήκευση στο ψυγείο για τη συντήρησή του. Αυτό σημαίνει ότι περιέχει πιο «αθώα» συντηρητικά.

Λίστα συστατικών που συναντάμε στα καλλυντικά

Ακολουθεί ένα αλφαβητάρι των χημικών συστατικών, τα οποία μπορούμε να βρούμε στα αγαπημένα μας καλλυντικά.

A

Acetyl trifluoromethylphenyl – συνθετική ουσία, δημιουργήθηκε στα εργαστήρια του L’Oreal Paris, υποστηρίζεται πως έχει αντιγηραντική δράση

Acrylates copolymer – acryl, συνθετικός γαλακτωματοποιητής

Acryloyldimethyltaurate – συνθετικός σταθεροποιητής

Acrylamide – συνθετική ουσία (περιορισμένη περιεκτικότητα στα καλλυντικά στην EE). Δεσμεύει τα μόρια του νερού, μαλακώνει το δέρμα. Η International Agency for Research on Cancer (IARC) χαρακτηρίζει αυτή την ουσία ως “πιθανώς καρκινογόνα”

Αlcohol denat – οινόπνευμα, συντηρητικό

Alpha-isomethyl ionone – συνθετικό αρωματικό (περιορισμένη χρήση στην ΕΕ)

Amyl Cinnamal– συνθετικό αρωματικό (περιορισμένη χρήση στην ΕΕ)

Ascorbyl glucoside – βιταμίνη C

B

Benzyl alcohol – προϊόν επεξεργασίας του πετρελαίου, συνθετικό συντηρητικό

Benzyl benzoate – συνθετικό συντηρητικό

Benzyl salicylate – συνθετικό συντηρητικό

Beta Carotene – προβιταμίνη Α

Bisabolol – βισαβολόλη

Βis-ethylhexyloxyphenol methoxyphenyl triazine – συνθετική ουσία για αντιηλιακή προστασία, χημικό φίλτρο

BHT – Butylated Hydroxytoluene, συνθετικό συντηρητικό

Βutyl methoxydibenzoylmethane – συνθετική ουσία για αντιηλιακή προστασία, χημικό φίλτρο

Βutylene glycol – προϊόν επεξεργασίας του πετρελαίου, ενυδατώνει το δέρμα

Butylphenyl methylpropional – συνθετικό αρωματικό (περιορισμένη χρήση στην ΕΕ)

C

C13-14 Isoparaffin – φυσικός γαλακτωματοποιητής βασισμένος σε κερί. Απομακρύνει τις τοξίνες, επιδιορθώνει τις βλάβες του δέρματος

C12-15 alkyl benzoate – συνθετικό συντηρητικό, μαλακώνει το δέρμα

Caprylic/capric triglyceride – προϊόν επεξεργασίας του βουτύρου καρύδας, μαλακώνει το δέρμα

Cera alba – κερί από τοιχώματα μελισσιών, φυσικός γαλακτωματοποιητής

Cetearyl Alcohol – φυσικός γαλακτωματοποιητής

Cetearyl glucoside – φυσικός γαλακτωματοποιητής

Cetyl Alcohol – φυσικός γαλακτωματοποιητής

Citric acid – φυσικό οξύ, ρυθμιστής του PH

Chlorhexidine digluconate – συνθετικό συντηρητικό

Chlorphenesin – συνθετικό συντηρητικό

Cinnamyl alcohol – συνθετικό αρωματικό

Citronellol – φυσικό αρωματικό

Coco-glucoside – φυσικό προϊόν επεξεργασίας βουτύρου καρύδας

Coconut alcohol – φυσικό προϊόν επεξεργασίας βουτύρου καρύδας

Copolymer – συνθετικό πηκτικό του μείγματος

Cyclohexasiloxane – σιλικόνη, συνθετική ουσία

D

Dimethicone – σιλικόνη, συνθετική ουσία

Dimethyl acrylamide crosspolymer – προϊόν επεξεργασίας του Acrylamide (δείτε παραπάνω), ενυδατώνει το δέρμα

Disodium edta – συνθετικός σταθεροποιητής

Drometrizole trisiloxane – συνθετική ουσία για αντιηλιακή προστασία

E

Ethylhexyl Methoxycinnamate – φυσική ουσία για αντιηλιακή προστασία

Εthylhexylglycerin – συνθετικός γαλακτωματοποιητής και συντηρητικό. Συχνά χρησιμοποιείται στις Paraben-Free κρέμες

Εthylhexyl salicylate – συνθετική UF προστασία, χημικό φίλτρο

Ethylparaben – παραμπένη, συνθετικό συντηρητικό

F

Faex extract – εκχύλισμα από μαγιά

Farnesol – φυσικό αρωματικό

G

Geraniol – φυσικό αρωματικό

Glycerin – γλυκερίνη

Glyceryl stearate – φυσικός γαλακτωματοποιητής

Glycine soja protein – φυσικό συστατικό, πρωτεΐνη από σόγια

H

Hexyl Cinnamal – φυσικό αρωματικό

Hydrolyzed soje protein – προϊόν επεξεργασίας των πρωτεϊνών του μεταξιού

Hydrolyzed elastin – ελαστίνη

Ηomosalate – συνθετική ουσία για αντιηλιακή προστασία, χημικό φίλτρο. Εξετάζεται για πιθανή απαγόρευση στις χώρες της ΕΕ

I

Isoeugenol – φυσικό αρωματικό

Isoamyl laurate – συνθετική ουσία, μαλακώνει το δέρμα.

Ιsopropyl myristate – συνθετικό έλαιο

Isohexadecane – συνθετικός σταθεροποιητής και γαλακτωματοποιητής

L

Limonene – συνθετικό αρωματικό

Linalool – φυσικό ή συνθετικό αρωματικό. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργία
(International Fragrance Association – περιορισμός χρήσης)

M

Μagnesium aluminium silicate – συνθετική ουσία, ενυδατώνει το δέρμα

Mephylparaben – παραμπένη, συνθετικό συντηρητικό

Methylene bis-benzotriazolyl tetramethylbutylphenol – συνθετική ουσία για αντιηλιακή προστασία, χημικό φίλτρο

Μethylchloroisothiazolinone – συνθετικό συντηρητικό, πιθανώς τοξική ουσία

Myristyl myristate – συνθετικό έλαιο

O

Octocrylene – φυσική ουσία για αντιηλιακή προστασία, χημικό φίλτρο. Εξατάζεται για πιθανή απαγόρευση στις χώρες της ΕΕ

P

Palmetic acid – φυτικό οξύ, γαλακτωματοποιητής

Pantenol – βιταμίνη Β5

Paraffinum liquidum – mineral oil, βαζελίνη. Η ονομασία “mineral oil” κρύβει πίσω της όλα τα συνθετικά προϊόντα της επεξεργασίας του πετρελαίου

Parfum – άγνωστο μείγμα από αρωματικές ουσίες

Pentaerythrityl Tetraisostearate – συνθετικός γαλακτωματοποιητής

Pentylene Glycol – φυσικός διαλύτης

Peg 100 stearate – συνθετικός γαλακτωματοποιητής

Peg 20 stearate – συνθετικός γαλακτωματοποιητής

Phenyl ethyl alcohol – συνθετικό συντηρητικό

Phenoxyethanol – συνθετικό συντηρητικό

Phenethyl alcohol – συνθετικό συντηρητικό

Potassium cetyl phosphate – συνθετικό συντηρητικό

Polysorbate 80 (60) – συνθετικός γαλακτωματοποιητής και σταθεροποιητής

Polyacrylamide – προιόν επεξεργασίας του Acrylamide (δείτε παραπάνω), ενυδατώνει το δέρμα

PPG-2 methyl ether – συνθετικό συντηρητικό

PPG 3 Benzyl Ether Ethylhexanoate – προϊόν επεξεργασίας του πετρελαίου, συνθετικό έλαιο

Propylene glycol – προϊόν επεξεργασίας του πετρελαίου, συνθετικός γαλακτωματοποιητής, ενυδατώνει το δέρμα. Απογορευμένη χρήση σε τρόφιμα για ανθρώπους, από το 2001 απαγορευμένη χρήση και σε ζωοτροφές

R

Retinyl palmitate – προϊόν επεξεργασίας της βιταμίνης Α

S

Silica – διοξείδιο του πυριτίου, μειώνει τη λιπαρή λάμψη του δέρματος. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργία, ειδικά στην περιοχή γύρω από τα μάτια

Stearic acid – φυτικό οξύ, γαλακτωματοποιητής

Sodium dehydroacetate – φυσικό συντηρητικό

Sodium acrylate – συνθετική ουσία, δημιουργεί λεπτή προστατευτική μεμβράνη πάνω στο δέρμα

Sodium Hydroxide – συνθετικός ρυθμιστής του PH, τοξική ουσία, μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του δέρματος

Soluble collagen – κολλαγόνος ουσία

Stearyl Alcohol – συνθετικός γαλακτωματοποιητής

T

Tocopheryl acetate – βιταμίνη Ε

Τrehalose – δισακχαρίδης, φυσικός γαλακτωματοποιητής και συντηρητικό

Triethanolamine – συνθετικός ρυθμιστής του PH, τοξική ουσία

Tricontanyl PVP – συνθετική ουσία, κάνει την κρέμα αδιάβροχη

Τromethamine – pυθμιστής του PH. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργία, ειδικά στην περιοχή γύρω απ’ τα μάτια. Απογορεύεται η χρήση σε σπρέι

Συντάκτης: Ειρήνη Μαθιουδάκη, Διδάκτωρ Βιοχημείας - Συγγραφέας

Influence:

Η Ειρήνη Μαθιουδάκη γεννήθηκε το 1992 στο Ηράκλειο Κρήτης. Αποφοίτησε από το τμήμα Χημείας Πανεπιστημίου Κρήτης το 2014…