Εσωτερικός κριτής: Πώς μας επηρεάζει σε ευάλωτες καταστάσεις

Όλοι έχουμε έναν εσωτερικό κριτή! Ακριβώς όπως προδίδει και το όνομά του, ο εσωτερικός μας κριτής, ή αλλιώς «εσωτερική επικριτική φωνή»  είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται στην ψυχολογία και αναφέρεται στο κομμάτι αυτό του εαυτού μας που είναι εκεί για να μας επικρίνει. 

Οι σκέψεις που κάνει, όμως, ο εσωτερικός μας κριτής δε σημαίνει ότι είναι πραγματική αξιολόγηση του εαυτού μας και των δυνατοτήτων μας. Αντιθέτως, πολύ συχνά πρόκειται για το κομμάτι του εαυτού μας που μας φοράει ταμπέλες, μας αποδυναμώνει και γενικά μας δημιουργεί αίσθημα ανεπάρκειας. 

Σε καταστάσεις που είμαστε ήδη ευάλωτοι συναισθηματικά όπως ένας τσακωμός, ένας χωρισμός, μία απόρριψη, προσωπική ή επαγγελματική, ο εσωτερικός μας κριτής παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στο πόσο γρήγορα θα μπορέσουμε να ανακάμψουμε. Ο τρόπος που θα αντιμετωπίσουμε τον εαυτό μας και θα του “αφηγηθούμε” το τι συνέβη και το τι μπορεί να συμβεί αλλάζει σημαντικά τον τρόπο που αισθανόμαστε, αλλά και το τι θα κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε μία κατάσταση.

Για παράδειγμα σκέψεις όπως «ποτέ δε θα το ξεπεράσεις», «κάποιος άλλος θα το έκανε καλύτερα» ή «πάντα θα αποτυγχάνεις» είναι κλασικά παραδείγματα σκέψεων που οφείλουμε να αμφισβητήσουμε αμέσως. Ο εσωτερικός μας κριτής έχει την τάση σε τέτοιες καταστάσεις να συνδέει παλιότερες αποτυχίες που μπορεί να σχετίζονται με κάτι που κάνουμε όντως λάθος, μπορεί όμως και όχι, να μας επικρίνει επιπλέον που αισθανόμαστε άσχημα με σκέψεις όπως «είσαι ανίκανος να το αντιμετωπίσεις» και να μας φοράει αχρείαστες ταμπέλες. 

Παρατηρώντας, λοιπόν, τον εαυτό μας να κάνει γενικεύσεις του τύπου ποτέ ή πάντα, να προβλέπει ασταμάτητα κακά σενάρια για το μέλλον βασισμένος στην υποτιθέμενη ανικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε καταστάσεις  και να μας φοράει ταμπέλες που δε θα προσάπταμε με την ίδια ευκολία σε άλλους, οφείλουμε να βάλουμε ένα προσωρινό έστω στοπ. Την ώρα που παλεύουμε με δύσκολα συναισθήματα τέτοιες σκέψεις όχι μόνο δε βοηθάνε, αλλά κάνουν την κατάσταση κατά πολύ χειρότερη. Αν πιάσετε τον εσωτερικό σας κριτή να σας βομβαρδίζει με τέτοιου είδους “επιχειρήματα”, σταματήστε τον αμέσως. Δώστε του πρώτα χρόνο να διαχειριστεί το συναίσθημα, να νιώσει όπως θέλει και ύστερα πιάστε αυτές τις σκέψεις και αποδoμήστε τις. Αν πραγματικά έχετε κάνει κάτι λάθος π.χ. προσπαθήστε να το διορθώσετε ή κρατήστε το ως feedback για την επόμενη προσπάθεια, αλλά μην του δίνετε έξτρα δύναμη να σας καθορίσει ως άτομο ή να ορίσει τι θα συμβαίνει πάντα.

Με άλλα λόγια, επειδή ο εσωτερικός μας κριτής μας λέει κάτι δε σημαίνει ότι είναι αλήθεια. Αναγνωρίστε, επομένως, το είδος των σκέψεων που βρίσκονται εκεί για να σας κάνουν κακό και πετάξτε τις από το υπόδειγμα. Διαχειριστείτε πρώτα τα όποια συναισθήματα βιώνετε σε μία δύσκολη κατάσταση και ύστερα προσπαθήστε να βγάλετε πραγματικά συμπεράσματα για τον εαυτό σας και το χειρισμό που είχατε ή σκοπεύετε να έχετε.

Συντάκτης: Χριστίνα Δραμιτινού,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.