Ο Βασιλιάς Ληρ είναι ένα έργο κοινωνικοπολιτικό και παράλληλα βαθιά ανθρώπινο. Ο χορογράφος και σκηνοθέτης Σταύρος Λίτινας επιστρέφει με το …
Εντυπώσεις από την παράσταση Δον Ζουάν
Η παράσταση Δον Ζουάν στο Θέατρο Βεάκη, σε σκηνοθεσία Λητούς Τριανταφυλλίδου και με πρωταγωνιστή τον Πάνο Βλάχο, επιχειρεί να προσεγγίσει έναν από τους πιο θρυλικούς χαρακτήρες της παγκόσμιας δραματουργίας μέσω μιας σύγχρονης και καυστικής ματιάς.
Η παράσταση Δον Ζουάν στο Θέατρο Βεάκη, σε σκηνοθεσία Λητούς Τριανταφυλλίδου και με πρωταγωνιστή τον Πάνο Βλάχο, επιχειρεί να προσεγγίσει έναν από τους πιο θρυλικούς χαρακτήρες της παγκόσμιας δραματουργίας μέσω μιας σύγχρονης και καυστικής ματιάς.
Από την αρχή της παράστασης, το κοινό εντάσσεται άμεσα στην ιστορία, με έναν ρυθμό γεμάτο ενέργεια, ζωντάνια και χιούμορ, δημιουργώντας μια αίσθηση άμεσης σύνδεσης. Ωστόσο, αυτή η δυναμική εξασθενεί καθώς η πλοκή προχωρά, με την υπερβολική χρήση βωμολοχιών, τον έντονο διδακτισμό και τις επιφανειακές αναφορές σε σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα (όπως ο φεμινισμός, η πολιτική ορθότητα, η βία κατά των γυναικών και η κουλτούρα του βιασμού) να αποδυναμώνουν την αισθητική και νοηματική συνοχή της παράστασης.
Η παράσταση φαίνεται να αναλώνεται σε έναν εύκολο εντυπωσιασμό, αποτυγχάνοντας να δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο αφηγηματικό πλαίσιο και να διερευνήσει βαθύτερα την πολυπλοκότητα του Δον Ζουάν ως χαρακτήρα.
Αποδυναμώνει την πλούσια θεματική του κλασικού έργου, εστιάζοντας σε μια απλοϊκή κωμική εκδοχή του Δον Ζουάν, χωρίς την απαραίτητη δραματική στήριξη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται μια αίσθηση ελαφρότητας, που αποξενώνει το κοινό από την ουσία του έργου.
Παράλληλα, η παράσταση προσπαθεί να αγγίξει φλέγοντα ζητήματα της εποχής, όπως η έμφυλη βία και οι σχέσεις εξουσίας, αλλά ο τρόπος με τον οποίο αυτά ενσωματώνονται φαίνεται βεβιασμένος και υπερβολικός, χωρίς την απαιτούμενη ανάλυση ή βάθος. Οι σκηνές κακοποίησης και βιασμού λειτουργούν περισσότερο ως εμβόλιμες, παρά ως μέρος μιας συνολικής αφηγηματικής στρατηγικής.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που αφήνει πικρές εντυπώσεις είναι η σκηνή όπου ο ακόλουθος του Δον Ζουάν, επηρεασμένος από τα διδάγματα του δασκάλου-Θεού του, καταφεύγει σε πράξεις βίας προς την τραγουδίστρια του νυχτερινού μαγαζιού για να διεκδικήσει αυτό που επιθυμεί, όπως θα έκανε ένας «αληθινός άντρας». Αυτή η επιλογή αποκαλύπτει έναν στερεοτυπικό διαχωρισμό μεταξύ των γυναικών, με εκείνες από ευυπόληπτες κοινωνικές τάξεις να ωφελούνται ή τουλάχιστον να κινδυνεύουν λιγότερο, καθώς στην παράσταση ο άνδρας δεν κακοποιεί την πλούσια δικηγόρο, αλλά τη γυναίκα που βιοπορίζεται τραγουδώντας τη νύχτα. Αυτό ενδυναμώνει την κριτική για μια αποτυχημένη και καθόλου «μοντέρνα» προσπάθεια προσέγγισης του έργου, αφού δεν μεταδίδεται το μήνυμα του κινδύνου όλων των γυναικών και όχι υπό προϋποθέσεις από τη βαρβαρότητα των ανδρών. Η παράσταση, λοιπόν, δεν αναπτύσσει αρκετά το θέμα για να προσφέρει μια πραγματική κοινωνική καταγγελία, αφήνοντας τα ηθικά προβλήματα αμφίσημα.
Η ερμηνεία του Πάνου Βλάχου, παρά την έντονη φυσική του παρουσία και ενεργητικότητα, δεν καταφέρνει να αποδώσει τη σύνθετη φύση του χαρακτήρα του Δον Ζουάν. Ο χαρακτήρας αποδίδεται μονοδιάστατα, με αποτέλεσμα να χάνεται το ψυχολογικό και φιλοσοφικό βάθος που ο Μολιέρος ήθελε να αποδώσει. Ο Δον Ζουάν παρουσιάζεται περισσότερο ως σατιρική φιγούρα και λιγότερο ως αντιφατικός ήρωας με τα πάθη και τις αμφισβητήσεις του.
Ο Μολιέρος, με την ειρωνική του πένα, σκιαγραφεί έναν χαρακτήρα που κινείται ανάμεσα στη θρησκευτική αμφισβήτηση και την κοινωνική υποκρισία. Στην παράσταση αυτή, όμως, η προσπάθεια να μετατραπεί ο Δον Ζουάν σε σύμβολο της σύγχρονης κοινωνικής ανησυχίας αποτυγχάνει να αναδείξει τη φιλοσοφική διάσταση του κειμένου, στερώντας από το έργο το βάθος του.
Η σκηνοθετική προσέγγιση του έργου, αν και προκλητική και γεμάτη συμβολισμούς, αποτυγχάνει να προσφέρει μια σταθερή και συνεκτική αφηγηματική γραμμή. Η σκηνική σύλληψη του Δον Ζουάν ως αρχηγού μιας αίρεσης σε έναν χώρο που συνδυάζει καμπαρέ και εκκλησία δημιουργεί μια πρωτότυπη ατμόσφαιρα, αλλά δεν καταφέρνει να αναδείξει την ουσία της τραγικότητας και της φιλοσοφικής διάστασης του έργου.
Παρά τις καλές προθέσεις και την εντυπωσιακή εικαστική παρουσία, η παράσταση Δον Ζουάν δεν καταφέρνει να αντλήσει από τις βαθύτερες δυνατότητες του έργου του Μολιέρου. Η ελλειπτική και ασύνδετη δραματουργία, οι στερεοτυπικές παρουσίες των δευτερευόντων ρόλων, καθώς και η επιφανειακή προσέγγιση των σοβαρών κοινωνικών θεμάτων, αφήνουν το κοινό να αναρωτιέται αν το έργο πραγματικά κατανοεί την πολυπλοκότητα του Δον Ζουάν και αν μπορεί να αναδείξει τη διαχρονικότητά του.