Είναι ο μισθός το πρωτεύον κίνητρο εργασίας;
Πιστεύετε ότι τα χρήματα είναι ο νούμερο ένα παράγοντας κινητοποίησης των εργαζομένων; Τι γίνεται με τα υπόλοιπα κίνητρα; Αντικείμενο εργασίας, προοπτικές εξέλιξης, εκπαίδευση και ανάπτυξη, παροχές, κλίμα, συνθήκες εργασίας κ.ο.κ.; Για να δούμε τελικά για ποιούς λόγους εργάζεται κανείς;
Μια ωραία πρωία, στη μεγάλη αμερικανική τράπεζα που εργαζόμουν ζητήθηκε από όλο το προσωπικό να συμπληρώσουμε ανώνυμα ένα ερωτηματολόγιο, στο πλαίσιο κάποιας έρευνας που έκαναν με την βοήθεια συμβουλευτικής εταιρείας. Ήταν ένα μονοσέλιδο χαρτί, το οποίο περιείχε μια λίστα με καμιά δεκαριά λόγους για τους οποίους εργάζεται κανείς. Ανάμεσά τους, εκτός, φυσικά, το ύψος μισθού ήταν η κοινωνική καταξίωση, το κύρος, το αίσθημα ασφαλείας, η αυτοεκτίμηση, η ικανοποίηση από την εργασία (job satisfaction), και κάποια ακόμη.
Το μόνο που ζητούσαν από εμάς ήταν, δίπλα στον καθένα από τους λόγους αυτούς να γράψουμε έναν αριθμό που να δείχνει την προτεραιότητα που του δίνει ο καθένας μας ανάμεσα στους υπόλοιπους. Ξαναλέω ότι το χαρτί θα το επιστρέφαμε χωρίς να σημειώσουμε πουθενά το όνομά μας. Αυτό καταργούσε κάθε υποψία ότι μπορούσε να κρύβει κάποια άλλη σκοπιμότητα πέραν της στατιστικής.
Ύστερα από μια εβδομάδα μάς έδωσαν τα αποτελέσματα της έρευνας. Αυτή τη φορά οι δέκα λόγοι που είχαν δοθεί την πρώτη φορά ήταν ταξινομημένοι σύμφωνα με την σειρά που είχαν “ψηφίσει” οι υπάλληλοι. Εκεί διαπίστωσα με έκπληξη ότι το ύψος του μισθού δεν ήταν το πρώτο στη σειρά, όπως πίστευα. Δεν ήταν καν το δεύτερο. Ήταν το τρίτο ή το τέταρτο, δεν θυμάμαι ακριβώς. Προηγούνταν άλλοι λόγοι.
Το πράγμα μου έκανε εντύπωση. Μου έδωσε την αφορμή να σκεφτώ λίγο περισσότερο πάνω στο θέμα. Για κάποιον εργαζόμενο του οποίου ο χαμηλός μισθός με πολύ μεγάλη δυσκολία καλύπτει τις βασικές βιοτικές ανάγκες, δικές του και της οικογενείας του, η πρώτη προτεραιότητα θα ήταν το ύψος των οικονομικών του απολαβών. Όταν τα παιδιά του πεινούν, δεν έχει την πολυτέλεια να σκεφτεί τους ψυχολογικούς παράγοντες. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι θα προτιμήσει μια υποδεέστερη εργασία που του δίνει έστω και λίγο καλύτερο μισθό, αφού κάθε ευρώ (δραχμή τότε) μετράει πολύ. Όταν όμως ξεφύγει από το άγχος της επιβίωσης καλύπτοντας τις βασικές του ανάγκες τότε θα αρχίσει να μετράει τους άλλους παράγοντες. Όσο ανεβαίνει μισθολογικά και καλύπτει περισσότερες υλικές ανάγκες, τόσο το ύψος του μισθού του θα κατεβαίνει στη κλίμακα των προτεραιοτήτων του προς όφελος των μη υλικών αναγκών του.
Αφού το λοιπόν, έτσι έχουν τα πράγματα, όταν μας δοθεί η ευκαιρία να αλλάξουμε εργοδότη, εκτός από την όποια μισθολογική αύξηση που μπορεί να μας δελεάσει, είναι απαραίτητο να εξετάσουμε και τους άλλους παράγοντες, όπως το περιβάλλον, η ποιότητα της δουλειάς, η κουλτούρα της συγκεκριμένης επιχείρησης αλλά και η ασφάλεια που μας παρέχει. Εδώ εννοώ το εξής: κάποια χρονική στιγμή, όλες οι επιχειρήσεις, με ελάχιστες εξαιρέσεις, παύουν να λειτουργούν για διάφορους λόγους που δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε. Για αυτό το λόγο εξετάζουμε, στο μέτρο του δυνατού, την πιθανότητα που έχει η συγκεκριμένη εταιρεία να συνεχίσει να λειτουργεί στο προβλεπτό μέλλον. Για παράδειγμα, μια νεοσύστατη επιχείρηση είχε λιγότερες πιθανότητες να επιβιώσει σε σύγκριση με μιαν άλλη που λειτουργεί από χρόνια. Βεβαίως η νεοσύστατη μπορεί να δίνει περισσότερες ευκαιρίες καριέρας, πράγμα που θα συνυπολογίσουμε σταθμίζοντας το ρίσκο.
