Είναι κακό που είμαι ευαίσθητος;

Οι δυτικές, βιομηχανοποιημένες κοινωνίες του 21 ου αι. έχουν μάθει να κατηγοριοποιούν και να εκτιμούν τους ανθρώπους περισσότερο με βάση το φαίνεσθαι παρά το είναι. Ως εκ τούτο, η κοινωνία μας προκρίνει την εξωστρέφεια και τη δυναμικότητα, λησμονώντας ότι η αυτοεκτίμηση είναι μία εσωτερική ιδιότητα, η οποία συνίσταται στη θετική εκτίμηση και στάση προς τον εαυτό, καθώς και στην οικοδόμηση της σχέσης μαζί του πάνω στην αποδοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, η ευαισθησία, παρότι γενικά στην κοινωνία δεν εννοιολογείται αρνητικά, συχνά αντιμετωπίζεται από τους γονείς και τους δασκάλους των παιδιών ως μειονέκτημα. Οι ενήλικες δηλαδή εκδηλώνουν τον φόβο ότι τα παιδιά τους, λόγω του συναισθηματισμού τους, είναι ευάλωτα να καταστούν θύματα άλλων, πιο δυναμικών ανθρώπων, ή ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος να μην μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στα “χαστούκια” της ζωής, και στον σύγχρονο ανταγωνιστικό κόσμο.

Τελικά, πώς πρέπει να εκλαμβάνουμε την ευαισθησία, σαν μειονέκτημα ή σαν θετικό χαρακτηριστικό του ατόμου; Όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, η απάντηση και εδώ δεν μπορεί να είναι μονολεκτική, αλλά ακόμα κι αυτά που θεωρούνται ως μειονεκτήματα του ευαίσθητου ανθρώπου, με την κατάλληλα καλλιέργεια μπορούν να λειτουργήσουν θετικά στη ζωή του. Πράγματι, η ζωή βάζει “τρικλοποδιές” στους ανθρώπους για να τους ωθήσει να ανακαλύψουν και να διευρύνουν τα όρια τους, και έτσι να εξελιχθούν. Τα συναισθηματικά άτομα δυσκολεύονται περισσότερο να διαχειριστούν τέτοιες καταστάσεις, καθώς ακόμα και ένα περιστατικό που έναν άλλον άνθρωπο δεν θα τον προβλημάτιζε ιδιαίτερα, δύναται να επηρεάσει αρνητικά τον συναισθηματικό κόσμο ενός ευαίσθητου. Έτσι, τα έντονα συναισθήματά του, του στερούν του την ικανότητα να σκεφτεί ορθολογικά και να λύσει το πρόβλημα. Επιπλέον, τα συναισθηματικά άτομα, τα οποία συνήθως ταυτόχρονα είναι και ενοχικά, δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στις συγκρούσεις είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο. Για αυτό, καθηλώνονται σε καταστάσεις που δεν τους αξίζουν, αφού δεν έχουν το σθένος να διεκδικήσουν κάτι καλύτερο. Περαιτέρω, τα ευαίσθητα άτομα δυσκολεύονται στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, καθώς νιώθουν πως οι σύντροφοί τους δεν μπορούν να καταλάβουν και να καλύψουν τις ανάγκες τους. Οι ιδιαίτερες ευαισθησίες δηλαδή που έχουν ενδέχεται να μην μπορούν να γίνουν κατανοητές από ένα άτομο με χαμηλότερη ενσυναίσθηση.

Παρόλα αυτά, οι προκλήσεις που μόλις περιγράψαμε μπορούν να μεταμορφωθούν σε πλεονεκτήματα, εάν το άτομο κατανοήσει και αποδεχθεί τον εαυτό του, και δουλέψει ώστε να μπορέσει να πειθαρχήσει στα έντονα συναισθήματα του. Καταρχάς, καθώς όπως είπαμε η ζωή θέτει εμπόδια σε όλους μας, εάν τα ευαίσθητα άτομα από νεαρή ηλικία έχουν την κατάλληλη υποστήριξη να ξεπεράσουν τις δυσκολίες, ενδέχεται ακόμα και να ωριμάσουν ταχύτερα από τους άλλους. Και αυτό γιατί, αφού για αυτά μία καθημερινή εμπειρία μπορεί να συνιστά δοκιμασία, εκπαιδεύονται από νωρίτερα στις τεχνικές επίλυσης των προβλημάτων. Οι γονείς οφείλουν να θυμούνται ότι και οι ίδιοι σε μικρή ηλικία είχαν μια παρόμοια ιδανική εικόνα για τον κόσμο, αλλά τα γεγονότα από μόνα τους τους δίδαξαν ότι συχνά για να πάρουμε αυτό που θέλουμε απαιτείται κοπιώδης προσπάθεια και υπέρβαση εμποδίων. Αυτό που αλλάζει με τα συναισθηματικά άτομα, είναι ότι χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη και καθοδήγηση για να συνειδητοποιήσουν ότι έτσι είναι η ζωή και χρειάζεται απλά να μάθουν να τη διαχειρίζονται.

Εκτός από αυτά, αν και το γεγονός ότι τα συναισθηματικά άτομα “πληγώνονται” ευκολότερα στις σχέσεις δεν γίνεται εύκολα κατανοητή από έναν πιο “ρεαλιστή” σύντροφο, τα τελευταία πασχίζουν για να δημιουργούν βαθιές και ουσιαστικές σχέσεις. Η dr. Elaine Aron στο βιβλίο της The Highly Sensitive Person: How to Thrive When the World Overwhelms You (1997) υποστήριξε ότι, καθώς τα συναισθηματικά άτομα, δεν μένουν ικανοποιημένα από τις επιδερμικές σχέσεις, φροντίζουν ώστε να περνούν τον χρόνο με τους ανθρώπους που βάζουν στη ζωή τους κάνοντας ουσιώδεις και ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Η Aron εγκαινιάζει και τον όρο “mate sensitivity”, ο οποίος σημαίνει την ικανότητα να εντοπίζουν γρήγορα τι ευχαριστεί τον σύντροφό τους και να ενεργούν για να το ικανοποιήσουν. Αυτή η συμπεριφορά ισχύει και για φίλους, μέλη της οικογένειας και συναδέλφους. Κοντολογίς, τα ευαίσθητα άτομα νιώθουν ευτυχισμένα κάνοντας τους άλλους ευτυχισμένους. Επιπλέον, σύμφωνα πάλι με την Aron, οι ευαίσθητοι σύντροφοι είναι ανοιχτοί κατά την επικοινωνία τους, καθώς θα εκφράσουν αυθόρμητα όλα τα έντονα συναισθήματά τους, από τη χαρά έως τον θυμό. Και κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης, καθώς για τα συναισθηματικά άτομα αυτή είναι ανυπόφορή, θα αποδειχθεί ότι είναι προικισμένα με την ικανότητα να επιλύουν τις διαφωνίες, διότι αυτό που τους ενδιαφέρει δεν είναι να αποδείξουν “ποιος έχει δίκιο”, αλλά να βρουν μία μέση λύση, μπαίνοντας και στη θέση του άλλου. Συνεπώς, εάν τυχαίνει και εσείς να ανήκετε στα ευαίσθητα άτομα μην προσπαθείτε να αποβάλλετε αυτή την ιδιότητα από την ταυτότητά σας, αλλά κατανοήστε και αποδεχθείτε αυτό που είστε. Αυτό που χρειάζεστε δεν είναι να απαρνηθείτε τον έντονο συναισθηματικό σας κόσμο, αλλά να τον κάνετε να λειτουργεί υπέρ σας.

Συντάκτης: Κατερίνα Σπαθαράκη,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.