Διαταραχή άγχους αποχωρισμού κατά την παιδική ηλικία
Το παιδί ήδη από τον 7ο μήνα της ζωής του, αναπτύσσει έναν ισχυρό συναισθηματικό δεσμό με τη μητέρα του. Το φαινόμενο αυτό λέγεται προσκόλληση του παιδιού στο μητρικό πρόσωπο. Απόρροια της προσκόλλησης αυτής είναι ότι το παιδί νοιώθει το λεγόμενο άγχος του αποχωρισμού: φοβάται μήπως η μητέρα του το εγκαταλείψει και φύγει. Το άγχος αυτό κορυφώνεται μεταξύ του 13ου και του 18ου μήνα και σταδιακά υποχωρεί. Τα περισσότερα παιδιά από το 3ο έτος και μετά ξεπερνούν το άγχος του αποχωρισμού και χωρίς διαμαρτυρίες, μπορούν να βρεθούν μακριά από τη μητέρα τους και με άγνωστα πρόσωπα.
Η Διαταραχή Άγχους Αποχωρισμού λοιπόν, αναφέρεται στον αποχωρισμό από πρόσωπα με τα οποία το παιδί έχει αναπτύξει ισχυρό συναισθηματικό δεσμό (συνήθως γονείς ή άλλα μέλη της οικογένειας). Δεν αποτελεί μέρος γενικευμένου άγχους που εκδηλώνεται σε ποικίλες καταστάσεις και μπορεί να εμφανίσει τα παρακάτω συμπτώματα :
- Επαναλαμβανόμενη, υπερβολική ανησυχία του παιδιού πως κάτι κακό θα συμβεί σε αυτούς που αγαπά ή/και ακόμη πως θα τους χάσει εντελώς.
- Αυξανόμενη ανησυχία του παιδιού πως θα πεθάνει ή θα απαχθεί.
- Επαναλαμβανόμενη άρνηση ή δισταγμός να πάει στο σχολείο ή να μείνει μόνο του χωρίς κάποιον σημαντικό ενήλικα για το ίδιο το παιδί.
- Επίμονη απροθυμία ή άρνηση να κοιμηθεί μόνο του το βράδυ χωρίς την σωματική εγγύτητα του ανθρώπου που νοιώθει εξαρτημένο μαζί του.
- Επίμονη απροθυμία ή άρνηση να πάει στο σχολείο ή οπουδήποτε αλλού εξαιτίας του φόβου αποχωρισμού
- Επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες σχετικά με την απομάκρυνση του παιδιού από τους σημαντικούς ανθρώπους για το ίδιο.
- Συνεχή και επαναλαμβανόμενα παράπονα σχετικά με σωματικούς πόνους και αδιαθεσίες όπως πονοκεφάλους, πόνους στην κοιλιά κ.α., ειδικά όταν πρόκειται να συμβεί/ή συμβαίνει αποχωρισμός από τα σημαντικά, για το παιδί, πρόσωπα.
Για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη της διαταραχής αυτής, το παιδί θα πρέπει
1. να εμφανίζει 3 ή περισσότερα από αυτά τα χαρακτηριστικά,
2. τα χαρακτηριστικά αυτά να διαρκούν για τουλάχιστον 4 εβδομάδες,
3. η εκδήλωσή τους να πραγματοποιηθεί πριν από την ηλικία των 18 ετών &
4. η διαταραχή να περιορίζει τη λειτουργικότητά του παιδιού σε σχολικό, κοινωνικό ή οιοδήποτε άλλο τομέα της καθημερινότητάς του.
Αξίζει να σημειωθεί πως, οι γονείς είναι καλό να αξιολογούν τη συμπεριφορά τους και να γνωρίζουν κάθε φορά πώς είναι καλό να πράττουν ώστε να αποφύγουν να γίνουν απορριπτικοί προς το παιδί τους αλλά και να μην ενισχύουν εξαρτητικές σχέσεις μαζί του. Η ανάπτυξη υγιούς προσωπικότητας και οι θετικές διαπροσωπικές σχέσεις απαιτούν να εξασφαλιστεί μια ισορροπία στην ανάγκη του παιδιού να απαιτεί από τους άλλους και την ικανότητά του να αναγνωρίζει τις απαιτήσεις που έχουν οι άλλοι από αυτό.
Κλείνοντας, είναι καλό γονείς και παιδαγωγοί να θυμόμαστε πως η ανεξαρτησία προϋποθέτει την εξάρτηση. Το κάθε παιδί μπορεί να γίνει ανεξάρτητο μόνον αφού μάθει ότι μπορεί να βασίζεται στην αποδοχή, στην επιδοκιμασία και στην υποστήριξη των γονέων του.
«Το κείμενο αποτελεί μια συνεργασία του flowmagazine.gr με την κα Πήττα. Για περισσότερα κείμενα της συγκεκριμένης αρθρογράφου πατήστε εδώ»
Πηγές
Bernstein, G. A. & Borchardt, C. M. (1991) Anxiety disorders of childhood and adolescence: A critical review. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 30, 519-532
Martin Herbert, Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας, εφαρμοσμένη ψυχολογία 1α, Eκδόσεις Eλληνικά Γράμματα
