Τα βιβλία που ακολουθούν, ευαισθητοποιούν μικρούς και μεγάλους αναγνώστες, συστήνοντας τους παιδιά, τα οποία εκτός από διαφορετικές ανάγκες έχουν και …
Αυτισμός: Διαταραχή ή ασθένεια; Αιτίες, Διάγνωση, Αντιμετώπιση, Συμβουλευτική
Η αυτιστική διαταραχή, γνωστή και ως αυτισμός, εντάσσεται στην κατηγορία των λεγόμενων Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών. Ο αυτισμός αναφέρεται σε μια σοβαρή μορφή ψυχοπαθολογίας που εμφανίζεται ήδη από τη βρεφική ηλικία και επηρεάζει όλους τους τομείς της αλληλεπίδρασης του ατόμου με το περιβάλλον του. Μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση και σε παντελή αποτυχία της διαδικασίας της κοινωνικοποίησης.
Τα παιδιά με αυτισμό δημιουργούν έναν δικό τους κόσμο , στον οποίο δεν επιτρέπουν τη συμμετοχή άλλων ανθρώπων. Έναν κόσμο στον οποίο δε δέχονται παρεμβάσεις και αλλαγές. Τείνουν να δείχνουν ελάχιστο ενδιαφέρον για τους άλλους, ακόμα και για τα μέλη της οικογένειάς τους, προτιμούν να μένουν μόνα και να ασχολούνται με τα αγαπημένα τους αντικείμενα με έναν δικό τους, ιδιαίτερο τρόπο.
Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών με αυτισμό αποτελεί επίσης έναν τομέα με σοβαρά ελλείμματα. Περίπου τα μισά από τα παιδιά με αυτισμό, δεν αναπτύσσουν λόγο ή μπορεί να προφέρουν μεμονωμένες λέξεις ή φράσεις. Τα άλλα μισά, αναπτύσσουν μια ιδιαίτερη μορφή λόγου, και πάλι κατά βάση μη λειτουργική, με πολλές ιδιορρυθμίες.
Χαρακτηριστικό των παιδιών με αυτισμό, είναι μια ποικιλία στερεοτυπικών κινήσεων και μορφών συμπεριφοράς , τις οποίες επαναλαμβάνουν συχνά ως και εμμονικά. Παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για αυτά τα παιδιά καθώς εκεί δίνουν όλη την προσοχή τους για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Στην προσπάθεια διακοπής ή παρεμπόδισης της εκτέλεσης αυτών των δραστηριοτήτων, τα ξεσπάσματα θυμού και εκνευρισμού από πλευράς του παιδιού θα είναι πολύ έντονα ίσως και απρόβλεπτα.
Νοητικά, τα παιδιά με αυτισμό, κυμαίνονται από τα ανώτερα επίπεδα νοημοσύνης ως τις βαρύτερες μορφές νοητικής υστέρησης. Εντούτοις, αξίζει να σημειωθεί πως ορισμένα από αυτά τα παιδιά ενδέχεται να παρουσιάσουν κάποιες ιδιαίτερες ικανότητες (π.χ. στα μαθηματικά) ή και ταλέντα (π.χ. στη μουσική) η ύπαρξη των οποίων , βέβαια, δε μπορεί να αντισταθμίσει τα συναισθήματα ματαίωσης που συνήθως βιώνουν όσοι ασχολούνται και συναναστρέφονται μαζί τους. Συναισθήματα που πηγάζουν από την έλλειψη ενδιαφέροντος του παιδιού για επικοινωνία και δημιουργία ενός συναισθηματικού δεσμού με τον περίγυρό του.
Ποιά είναι όμως τα αίτια του αυτισμού;
Σύμφωνα με τον Λέο Κόνερ, αυστριακό ψυχίατρο που έγινε περισσότερο γνωστός από τις έρευνες του για τον αυτισμό, υποστήριζε πως η αιτιολογία της διαταραχής αυτής είναι οργανική, ωστόσο, απέδιδε στους γονείς των παιδιών χαρακτηριστικά όπως την έλλειψη τρυφερότητας και τη συναισθηματική παγερότητα, υπονοόντας πως κι αυτά έπαιζαν κάποιο ρόλο στην εμφάνιση της διαταραχής. Οι περιγραφές αυτές οδήγησαν στην εμφάνιση της ψυχογενούς ερμηνείας του αυτισμού , η οποία όμως έχει διαψευσθεί από τις σύγχρονες έρευνες. Στις μέρες μας, είναι γενικά παραδεκτό πως ο αυτισμός είναι μια διαταραχή οργανικής αιτιολογίας και μάλιστα πολυπαραγοντικής. Διαφορετικοί βιολογικοί, νευρολογικοί και νευροχημικοί παράγοντες, διαταράσσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, έχοντας ως αποτέλεσμα την εμφάνιση των χαρακτηριστικών συμπτωμάτων της αυτιστικής διαταραχής.
Οι γενετικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν, λοιπόν, τον κύριο ρόλο στην αιτιολογία του αυτισμού. Η συχνή ύπαρξη αυτιστικών στοιχείων σε μέλη του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντος είναι ένα ακόμα ενδεικτικό στοιχείο ενός μηχανισμού γενετικής μετάδοσης του αυτισμού στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Ανακεφαλαιώνοντας, λοιπόν, και παρόλο που η ακριβής αιτιολογία της διαταραχής δεν έχει ακόμα εντοπιστεί, οι κύριες αιτίες θα λέγαμε πως είναι οι εξής:
- Κληρονομικότητα
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες
- Κάποιος συγγενής με αυτισμό στην οικογένεια
*Να σημειωθεί εδώ πως οι έρευνες έχουν δείξει ότι δε σχετίζεται με κακές ή λανθασμένες συμπεριφορές των γονέων ή με τα εμβόλια. *
Πώς μπορεί να διαγνωσθεί ο αυτισμός;
Η πρώιμη διάγνωση είναι σημαντική για τον περιορισμό των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των παιδιών με αυτισμό και των οικογενειών τους. Δεν υπάρχει κάποια ειδική ιατρική εξέταση για τον αυτισμό – η διάγνωση βασίζεται στην εκτίμηση του αναπτυξιακού επιπέδου, στην παρατήρηση στους τομείς της επικοινωνίας, κοινωνικής αλληλεπίδρασης, παιχνιδιού / φαντασίας και των συμπεριφορών. Η γνώση της ιδιαίτερης φύσης του αυτισμού, η κλινική εμπειρία και η χρήση εξειδικευμένων διαγνωστικών εργαλείων, που απαιτούν ειδική εκπαίδευση, διασφαλίζουν την εγκυρότητα της διάγνωσης. Σε αυτή τη φάση, η συμμετοχή των γονιών, των “σημαντικών άλλων” που φροντίζουν το παιδί καθώς και των δασκάλων είναι πολύτιμη, εφόσον μπορούν να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για το αναπτυξιακό ιστορικό του παιδιού.
Στις πιο πολλές περιπτώσεις η διάγνωση μπορεί να οριστικοποιηθεί αξιόπιστα στην ηλικία των 2 με 2,5 χρόνων. Θα ήταν ιδανικό το παιδί να αξιολογηθεί από διεπιστημονική ομάδα (ψυχίατρο, ψυχολόγο, λογοθεραπευτή και άλλους επαγγελματίες υγείας που έχουν εμπειρία στον αυτισμό), και όχι μόνο από ένα ειδικό.
*Διαφορική διάγνωση/Διαφοροδιάγνωση
Ορισμένα από τα συμπτώματα του αυτισμού, όπως η καθυστέρηση στη γλωσσική ανάπτυξη, η εμφάνιση γνωστικών ελλειμμάτων, η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, εμφανίζονται και σε άλλες διαταραχές πέραν του αυτισμού. Η κεντρική, όμως ,έννοια για τη διαφορική διάγνωση του αυτισμού, από άλλες αναπτυξιακές διαταραχές είναι η ποιότητα της λειτουργικότητας του παιδιού σε κοινωνικό επίπεδο.
Θεραπεύεται ο αυτισμός;
Αν και δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για τον αυτισμό, με την έννοια της πλήρους αποκατάστασης, εντούτοις, η πρώιμη διάγνωση και η εντατική παρέμβαση υπόσχονται πολλά για τη βελτίωση της εξέλιξης των ατόμων αυτών. Οι θεραπείες, λοιπόν, στοχεύουν στη βελτίωση :
- της συμπεριφοράς
- των κοινωνικών δεξιοτήτων
- των μαθησιακών ικανοτήτων και
- του λόγου.
Τα περισσότερα θεραπευτικά προγράμματα που έχουν προταθεί, είναι συνήθως εξατομικευμένα , βασίζονται στα ειδικά ελλείμματα αλλά και στις ιδιαίτερες ικανότητες κάθε παιδιού, και στοχεύουν στην πλήρη αξιοποίηση του υπάρχοντος δυναμικού του παιδιού και στη στήριξη του ίδιου και της οικογένειάς του ώστε να αντιμετωπίσουν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά τις δυσκολίες που προκαλεί η διαταραχή.
Συνοψίζοντας, είναι σημαντικό η οικογένεια καθώς και ο περίγυρος του παιδιού με αυτισμό να μάθει όσα περισσότερα μπορεί για τη διαταραχή αυτή. Προσπαθήστε να παράσχετε στα παιδιά ένα περιβάλλον σταθερό με προγραμματισμένες δραστηριότητες και μια “καλή ρουτίνα”. Μη διστάσετε να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Η ύπαρξη στην οικογένεια παιδού με αυτισμό, μπορεί να δημιουργεί άγχος και να κάνει την καθημερινότητα δυσβάσταχτη. Γι’ αυτό, δώστε προσοχή στην καλή σωματική και συναισθηματική υγεία όλης της οικογένειας.
Βιβλιογραφία
https://ergotherapeiakids.blogspot.com/2018/09/14.html
https://www.sosiatroi.gr/iatrikes-symvoules/psyxiatrika/autismos/
http://www.autismthessaly.gr/index.php/autism/autismos/diagnwsi-sumvouleutiki/
ΡΟΜΠΟΤΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΤΣΑΚΩΝΗ ΖΩΗ «ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Δ.Α.Φ. ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ», http://ikee.lib.auth.gr/record/299651/files/GRI-2018-22493.pdf
ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ, ΚΑΚΟΥΡΟΣ-ΜΑΝΙΑΔΑΚΗ
