Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα!

Ένας μήνας ιδιαίτερος, απρόβλεπτος και συνδεδεμένος με αμέτρητες παραδόσεις, οι ρίζες των οποίων μπορούν να εντοπιστούν στα βάθη της ιστορίας.

Ο Μάρτιος, τρίτος μήνας του πολιτικού έτους, ήταν ο πρώτος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου και πήρε το όνομά του από τον θεό Άρη. Στην Αρχαία Ρώμη εορτάζονταν τα Ματρωνάλια (1 Μαρτίου), τα Αγωνάλια (μέχρι 27 Μαρτίου) και τα Λιμπεράλια (25 Μαρτίου). Στην Αθήνα, εορτάζονταν τα Μυστήρια εν Άγραις, τα Διάσια και τα Μεγάλα Διονύσια. Επίσης, συνδέεται με τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή και την εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου, όπου εορτάζεται η Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Όσον αφορά την ελληνική, λαϊκή παράδοση, ο Μάρτιος φέρει το έθιμο του «Μάρτη», μια στριμμένη κλωστή που φορούν τα παιδιά, για προστασία από τον ήλιο. Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης, πως ο μήνας αυτός έχει συνδεθεί και με μία πληθώρα άλλων παραδόσεων, όπως οι «Ημέρες της Γριάς» και άλλες διηγήσεις για τον καιρό και τη συμπεριφορά του.

Παροιμίες για τον Μάρτιο:

• Μήδε ο Μάρτης Καλοκαίρι, μήδ’ ο Αύγουστος Χειμώνας.

• Μάρτης είναι νάζια (χάδια) κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.

• Μάρτη, Μάρτη βροχερέ κι Απρίλη δροσερέ.

• Λείπει ο Μάρτης απ’ τη Σαρακοστή;

• Κάλλιο Μάρτη καρβουνιάρη, παρά Μάρτη καψαλιάρη. (Καλύτερα κρύο παρά ζέστη)

Τον Μάρτιο εορτάζουν οι εξής:

• 1 Μαρτίου: Ματρωνάλια – Γιορτή προς τιμή της θεάς Ήρας, αφιερωμένη στις παντρεμένες γυναίκες.

• 17 Μαρτίου: Άγιος Πατρίκιος – Προστάτης της Ιρλανδίας.

• 19 Μαρτίου: Άγιος Ιωσήφ – Εορτή του συζύγου της Παναγίας.

• 25 Μαρτίου: Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου για την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Οι Παγκόσμιες Ημέρες του Μαρτίου:

• 1 Μαρτίου:

 – Ημέρα μηδενικών διακρίσεων.

– Ημέρα θαλάσσιων λιβαδιών.

• 3 Μαρτίου :

– Παγκόσμια ημέρα άγριας ζωής.

• 5 Μαρτίου 

– Διεθνής ημέρα ενημέρωσης για τον αφοπλισμό και τη μη-διάδοση.

• 8 Μαρτίου:

 – Διεθνής ημέρα της γυναίκας.

– Διεθνής ημέρα κατά της ισλαμοφοβίας.

• 10 Μαρτίου:

– Διεθνής ημέρα γυναικών δικαστών.

• 15 Μαρτίου: 

– Παγκόσμια ημέρα δικαιωμάτων του καταναλωτή.

• 20 Μαρτίου:

 – Διεθνής ημέρα ευτυχίας.

– Ημέρα γαλλικής γλώσσας.

• 21 Μαρτίου: 

– Διεθνής ημέρα δασών.

– Παγκόσμια ημέρα παγετώνων.

– Διεθνής ημέρα εξάλειψης φυλετικών διακρίσεων.

– Παγκόσμια ημέρα ποίησης.

– Παγκόσμια ημέρα για το σύνδρομο Down.

• 22 Μαρτίου:

 – Παγκόσμια ημέρα νερού.

• 23 Μαρτίου:

 – Παγκόσμια ημέρα μετεωρολογίας.

• 24 Μαρτίου:

 – Παγκόσμια ημέρα ενάντια στη φυματίωση.

• 25 Μαρτίου:

– Παγκόσμια ημέρα μνημόνευσης θυμάτων δουλείας και του Ατλαντικού Δουλεμπορίου.

• 30 Μαρτίου:

 – Διεθνής ημέρα μηδενικών αποβλήτων.

Όπως είπαμε και παραπάνω, ο Μάρτιος βρίθει παραδόσεων και εθίμων, καθώς είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης και συνδέεται με την αλλαγή του καιρού και τις γεωργικές δραστηριότητες. Ορισμένα από τα πιο γνωστά έθιμα του Μαρτίου στην Ελλάδα είναι:

• Το έθιμο του Μάρτη: Στις 1 Μαρτίου, οι μητέρες δένουν στα χέρια των παιδιών τους έναν ασπροκόκκινο «Μάρτη», μια κλωστή για να τα προστατεύσουν από τις ακτίνες του ήλιου και να μην καούν. Είναι σύμβολο καλοτυχίας και προστασίας, ενώ το φοράνε όλο το μήνα και το αφαιρούν όταν δουν το πρώτο χελιδόνι της χρονιάς.

Δες επίσης: DIY βραχιολάκι του Μάρτη

• Η Πρωτοχρονιά του Μαρτίου (λαϊκό καλεντάρι): Στην ελληνική παράδοση, η 1η Μαρτίου θεωρούνταν πρωτοχρονιά σε πολλές περιοχές, και εορτάζεται με έθιμα όπως το ποδαρικό (να γίνει το πρώτο βήμα με το δεξί πόδι), ραντίσματα με νερό και σπάσιμο πήλινων αντικειμένων για καλή τύχη.

• Ημέρες της Γριάς: Σύμφωνα με μια λαϊκή παράδοση, ο Μάρτιος «δανείστηκε» από τον Φεβρουάριο τις τελευταίες τρεις ημέρες του, που είναι οι πιο κρύες, για να τιμωρήσει μία γριά τσοπάνισσα, που καυχήθηκε ότι ο Μάρτιος δεν μπορεί να της κάνει κακό.

• Λαϊκές παραδόσεις και διηγήσεις: Ο Μάρτιος συχνά απεικονίζεται με δύο γυναίκες, την καλή και την κακή, και ο καιρός του μήνα εξαρτάται από ποια «γυναίκα» έχει κοντά του. Επίσης, υπάρχει η παράδοση ότι ο Μάρτιος ήταν κάποτε ο πρώτος μήνας του έτους και έχασε τα πρωτεία του από τον Ιανουάριο.

• Μαστίγωμα με χλωρά κλαδιά στην Κρήτη: Σε μερικά μέρη της Κρήτης, την 1η Μαρτίου μαστίγωναν συμβολικά ανθρώπους και ζώα με χλωρά κλαδιά, πιστεύοντας ότι έτσι μεταδίδουν τη θαλερότητα και την ευφορία της άνοιξης.

Αυτά τα έθιμα συνδέονται με την αλλαγή της εποχής και τη γονιμότητα της φύσης, αντανακλώντας τη λαϊκή σοφία και πίστη στις δυνάμεις της φύσης και του χρόνου.

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΟΛΕΣ! 

Συντάκτης: Χαρά Θεοδωρακοπούλου,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.