Αντίστροφη ψυχολογία: Πώς να την εφαρμόσετε

Σίγουρα, κάποια στιγμή στη ζωή σας, έχετε χρησιμοποιήσει αντίστροφη ψυχολογία, ακόμα κι αν δεν είχατε επίγνωση ότι το κάνατε. Με δυο λόγια, αντίστροφη ψυχολογία σημαίνει ότι παίρνεις θέση σε μία διαφωνία, έτσι ώστε το άλλο άτομο να πάρει την αντίθετη. 

Ειδικοί στο να παίρνουν την αντίθετη θέση σε οποιαδήποτε συζήτηση ή διαφωνία, είναι οι έφηβοι. Καθώς βρίσκονται στη διαδρομή προς την ανακάλυψη της ταυτότητάς τους, ένα πράγμα που μισούν, είναι να τους λένε τι να κάνουν. Επομένως, λόγω της αντιδραστικότητάς τους και για να αποφύγουν το αίσθημα αυτό, κάνουν, σχεδόν πάντα, το αντίθετο από αυτό που τους προτείνεται να κάνουν, ακόμα κι αν γνωρίζουν ότι είναι το σωστό. Βέβαια, αυτό δεν παρατηρείται μόνο στους εφήβους. Πολλοί τείνουν να διατηρούν αυτήν την αντιδραστικότητα και στην ενήλικη ζωή τους. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πώς να αντιδράσετε σε έναν έφηβο που αντιμιλά…

Φανταστείτε ένα πεντάχρονο αγόρι που δεν θέλει να φάει τα λαχανικά του. Επιμένετε να τον κάνετε να φάει όλο του το πιάτο, αλλά μάταια: δεν πρόκειται με τίποτα να φάει τα καρότα και τα κολοκύθια του. Αν συνεχίσετε την γκρίνια, το τέλος μόνο καλό δε θα είναι. Εσείς θα τα παρατήσετε και αυτό θα τρέξει χαρούμενο για να πάει να παίξει.

Η αντίστροφη ψυχολογία δεν είναι τόσο απλή όσο να πείτε, απλά, στο παιδί να μη φάει τα λαχανικά του. Γιατί, απλά δε θα τα φάει και θα φύγει. Πρέπει να κάνετε μία προετοιμασία και να φτιάξετε τα λαχανικά με έναν τρόπο ελκυστικό, ώστε να τα φάει. Κάντε την όλη διαδικασία διασκεδαστική και δημιουργική για να του κεντρίσετε το ενδιαφέρον. 

Η αντίθετη στάση

Όλοι έχουν βιώσει την αίσθηση της περιέργειάς τους να αυξάνεται, όταν κάτι απαγορεύεται. Αυτό συμβαίνει τόσο στην παιδική ηλικία όσο και στην ενηλικίωση, επειδή οι γονείς απαγορεύουν, συχνά, στα παιδιά τους να κάνουν πράγματα που βρίσκουν διασκεδαστικά.

Ένας άλλος λόγος για να είστε αντίθετοι μπορεί να έχει σχέση με την εμπιστοσύνη που αισθάνεστε σε μια καθορισμένη κατάσταση. Εάν αισθάνεστε αβέβαιοι και κάποιος σας παρακινεί να πάρετε κάποιο ρίσκο, πιθανότατα θα επιλέξετε την πιο ασφαλή, κοινή ή λιγότερο αποκλίνουσα συμπεριφορά. 

Αντιθέτως, όταν αισθανόσαστε αυτοπεποίθηση, κλίνετε προς την πιο ριψοκίνδυνη επιλογή, με πολύ περισσότερη αποφασιστικότητα, εάν κάποιος έχει κουραστεί να σας κάνει να επιλέξετε την ασφαλή διαδρομή.

Ίσως το παράδειγμα του παιδιού που αρνείται να φάει τα λαχανικά του είναι κάτι κλασικό. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ξέρετε ότι η αντίστροφη ψυχολογία χρησιμοποιείται, πολύ συχνά, στις επιχειρήσεις.

Για παράδειγμα: Μια εταιρεία προσφέρει προαιρετικά μαθήματα για τους υπαλλήλους της. Τα μαθήματα, όμως, γίνονται μετά τη δουλειά και κανείς δεν κάνει εγγραφή. Έτσι, οι διευθυντές τους ενημερώνουν ότι από τον επόμενο μήνα, τα μαθήματα θα μειωθούν στο μισό, και οι πόροι θα χαθούν.

Με αυτήν τη στρατηγική κίνηση, η επιχείρηση δεν αφαιρεί, πραγματικά, τα μαθήματα, αλλά οι εργαζόμενοι αντιλαμβάνονται ότι έχουν πολύτιμους πόρους στη διάθεσή τους και ότι, εάν δεν χρησιμοποιηθούν, θα αξιοποιηθούν αλλού.  Σε κανέναν δεν αρέσει να χάνει κάτι που έχει αξία, ακόμα κι αν το άτομο δεν το είχε συνειδητοποιήσει, μέχρι να του δοθεί.

Πώς να εφαρμόσετε την αντίστροφη ψυχολογία σε τρία βήματα

Δεν γίνεται απλά να αρνείστε πράγματα, ώστε οι άλλοι να κάνουν αυτό που θέλετε. Δεν μπορείτε, επίσης, να το κάνετε συνήθεια και να χειραγωγείτε, κατ’ αυτόν τον τρόπο τους άλλους. Υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις για να μη γίνει αυτό:

• Σε ποιον θα το εφαρμόσετε και γιατί;

Απαντήστε σε αυτήν την ερώτηση, πριν χρησιμοποιήσετε την τεχνική αντίστροφης ψυχολογίας. Εάν το κάνετε για να ντυθεί το παιδί σας για το σχολείο, πιο γρήγορα, ή για να σταματήσει να παρακολουθεί τηλεόραση, είναι οκ. Εάν πρόκειται, όμως, να πείσετε τους πελάτες σας να αγοράσουν ένα νέο προϊόν, μέσω αυτής της τακτικής, ίσως πρέπει να το ξανά σκεφτείτε.

• Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει;

Εάν αποφασίσετε να χρησιμοποιήσετε την αντίστροφη ψυχολογία και να επιτρέψετε στο παιδί σας να μη μαζέψει το δωμάτιο του, με την ελπίδα ότι, κάποια στιγμή, θα μπουχτίσει και το ίδιο και, τελικά, θα το μαζέψει, είναι δεκτό. Είναι πολύ πιθανό, όμως, το σχέδιο να μη πετύχει και να γυρίσει να σας πει με χαμόγελο:  «τέλεια, τώρα μπορώ, επιτέλους, να επιστρέψω στα βιντεοπαιχνίδια μου».

• Πόσο ελεύθερο θέλει να νιώσει το άτομο;

Όσο μεγαλύτερη είναι η ανάγκη των άλλων για αυτοδιάθεση (η ανάγκη να αισθανθούν ότι οι αποφάσεις που λαμβάνουν είναι η δική τους θέληση) τόσο πιθανότερο είναι να ακολουθήσουν διαφορετικό δρόμο από αυτόν που τους προτείνετε. Για παράδειγμα, ένα άτομο που δεν του αρέσει να παίρνει διαταγές, θα ήταν εξαιρετικός υποψήφιος για αντίστροφη ψυχολογία.

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.