Αντικαταθλιπτικά χάπια: όσα πρέπει να γνωρίζετε
Αλλιώς ονομάζονται τα «χάπια της ευτυχίας» και σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΕΟΦ (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων), τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες καταφεύγουν σε αυτά όλο και περισσότερο, αντιμετωπίζοντας διάφορες ψυχοσωματικές διαταραχές που έχουν ή που νομίζουν ότι έχουν. Είναι γεγονός πως πίσω από τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, υπάρχει τεράστια προκατάληψη με ανθρώπους που τα δαιμονοποιούν αλλά και με άλλους που, αντίθετα τα έχουν θεοποιήσει. Αυτό στις περισσότερες περιπτώσεις, οδηγεί στην αλόγιστη κατανάλωση χαπιών από άτομα που δεν τα έχουν ανάγκη στην πραγματικότητα ενώ παράλληλα οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν πραγματικά προβλήματα κατάθλιψης, φοβούνται πως αν τα χρησιμοποιήσουν θα φανούν «αδύναμοι» και οι άνθρωποι γύρω τους θα τους αντιμετωπίζουν με καχυποψία και επιφύλαξη.
Ας δούμε όμως τι ισχύει πραγματικά σχετικά με τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, σε ποιους ανθρώπους απευθύνονται και ποιος είναι ο πραγματικός τους ρόλος στη ζωή ενός μέσου ενήλικα, σήμερα.
Πώς λειτουργούν τα αντικαταθλιπτικά;
Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, τα επίπεδα κάποιων σημαντικών νευροδιαβιβαστών (σεροτονίνη, ντοπαμίνη, νοραδρεναλίνη) είναι αρκετά χαμηλά σε άτομα που έχουν κατάθλιψη, πράγμα που οδηγεί σε λανθασμένη εγκεφαλική επικοινωνία και μεταφορά μηνυμάτων. Έτσι λοιπόν, τα αντικαταθλιπτικά χάπια δρουν αυξάνοντας τη συγκέντρωση των ορμονών αυτών στο χώρο ανάμεσα στα κύτταρα επαναφέροντας την ισορροπία των νευροδιαβιβαστών στις εγκεφαλικές νευρικές συνάψεις.
Σε ποιους ανθρώπους απευθύνονται;
Σύμφωνα με τους ψυχιάτρους, οι παράγοντες που οδηγούν στη λήψη αντικαταθλιπτικών χαπιών από τον ασθενή ποικίλουν. Ορισμένοι από αυτούς είναι, το κατά πόσο το άτομο δυσκολεύεται στην καθημερινή του ζωή, αν έχει προβλήματα υγείας, αν δυσκολεύεται στον ύπνο, αν παρουσιάζει απώλεια όρεξης ή αυτοκαταστροφικές τάσεις. Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε πως αν κάποιος έχει ήπια κατάθλιψη, πιθανότατα δε χρειάζεται αντικαταθλιπτική αγωγή. Η μέτρια κατάθλιψη αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία και σωματική άσκηση, ενώ η σοβαρής μορφής κατάθλιψη χρειάζεται σίγουρα αντικαταθλιπτικά.
Σε αυτή την περίπτωση, η φαρμακευτική αντιμετώπιση της κατάθλιψης είναι χρονοβόρα καθώς, στόχος, εκτός από την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, είναι και η αποφυγή της υποτροπής.
Πόσο καιρό διαρκεί η θεραπεία;
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η φαρμακευτική θεραπεία με αντικαταθλιπτικά διαρκεί ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Συνήθως, χορηγείται για 6 μήνες μιας και τα αντικαταθλιπτικά θέλουν χρόνο να δράσουν, ώστε να «επουλωθεί η πληγή» στο κεντρικό νευρικό σύστημα του εγκεφάλου. Αν η θεραπεία κοπεί απότομα, τότε ο ασθενής θα υποτροπιάσει.
Μπορώ να πάρω αντικαταθλιπτικά για να αντιμετωπίσω το έντονο άγχος;
Πράγματι τα αντικαταθλιπτικά δρουν και σε άλλες περιπτώσεις, όπως σε ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές, διαταραχές άγχους και κρίσεις πανικού. Παρόλα αυτά, η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι απαραίτητη. Αντίθετα, η ψυχοθεραπεία σε έναν επαγγελματία, μπορεί να βοηθήσει αρκετά.
Μπορώ να πάρω ένα «χάπι ευτυχίας» μετά από μία δύσκολη μέρα;
Τα αντικαταθλιπτικά χάπια πρέπει να λαμβάνονται μόνο σε περιπτώσεις έντονης κατάθλιψης. Σε κάθε άλλη περίπτωση (άγχος, στεναχώρια, απογοήτευση) η λήψη ενός τέτοιου δισκίου, δε θα φέρει αισιοδοξία αλλά απάθεια. Επίσης, επειδή αργούν να δράσουν δεν έχουν καμία εφαρμογή σε τέτοιες περιπτώσεις.
Σε τι διαφέρουν τα αντικαταθλιπτικά με τα αγχολυτικά/ηρεμιστικά χάπια;
Τα ηρεμιστικά χάπια κυρίως συστήνονται και είναι ασφαλή για την αντιμετώπιση του άγχους, για παράδειγμα πριν από μία σοβαρή χειρουργική επέμβαση ή αν φοβάται κάποιος να πετάξει με το αεροπλάνο. Ακόμη δρουν άμεσα, δημιουργούν οξεία αγχόλυση και ηρεμία στον οργανισμό, αλλά δεν επιδρούν στην κατάθλιψη. Προκαλούν όμως ήπιο εθισμό όταν κάποιος τα παίρνει ανεξέλεγκτα, αντίθετα με τα αντικαταθλιπτικά.
