Αναπτυξιακές διαταραχές παιδιού & θεραπευτική αντιμετώπιση

Οι Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (P.D.D., Pervasive Developmental Disorders) αποτελούν μια ομάδα διαταραχών που χαρακτηρίζονται από δυσκολίες στην ανάπτυξη πολλαπλών βασικών ανθρώπινων λειτουργιών, όπως η επικοινωνία και η κοινωνικοποίηση. Όταν ένα παιδί υστερεί σε κάποιον ή κάποιους τομείς, τότε λέμε πως εμφανίζει διαταραχή της ανάπτυξης. Τα τελευταία χρόνια δυστυχώς, οι αναπτυξιακές διαταραχές παρουσιάζουν ανησυχητική αύξηση.

Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των διαταραχών είναι:

• η καθυστέρηση της ομιλίας

• η διαταραχή στην επικοινωνία

• η διαταραχή στην συμπεριφορά &

• η διαταραχή στις κοινωνικές σχέσεις

Κυρίαρχη θέση σε αυτές τις διαταραχές καταλαμβάνει η κληρονομική προδιάθεση. Εντούτοις, η εκδήλωση τους επηρεάζεται και από το «περιβάλλον» του παιδιού. Δεν είναι μία λοιπόν η αίτια, αλλά πολλαπλές. Σίγουρα, υπάρχουν ενδείξεις ικανές να ανησυχήσουν τους γονείς όπως είναι οι διαταραχές του ύπνου, οι στερεότυπες κινήσεις του σώματος, η προσκόλληση του παιδιού σε αντικείμενα- και μια κάποια εμμονή με αυτά- , η απουσία βλεμματικής επαφής ακόμα και η αδιαφορία του για τα άτομα που το περιβάλλουν κ.α.

Ευτυχώς, στις μέρες μας υπάρχουν προγράμματα θεραπευτικής αντιμετώπισης των αναπτυξιακών διαταραχών που σκοπό έχουν όχι μόνο να μειώσουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί, αλλά και να το κάνουν πιο «προσαρμοστικό» και «λειτουργικό», έτοιμο να ανταποκρίνεται όσο το δυνατόν πιο ικανοποιητικά στις απαιτήσεις του οικογενειακού, σχολικού και ευρύτερου κοινωνικού του περιβάλλοντος.

Η έγκαιρη & έγκυρη διάγνωση του προβλήματος, η αποδοχή του από το ίδιο το παιδί και το περιβάλλον του, η αναγκαιότητα της συνεργασίας γονέων- δασκάλων- ειδικών και η σημαντικότητα του να τεθούν ρεαλιστικοί στόχοι, θα οδηγήσουν τελικά σε μια θεραπευτική κατάλληλη για το παιδί και τη φύση του εκάστοτε προβλήματος.

Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των ειδικών για το ποια είναι η αποτελεσματικότερη θεραπευτική μέθοδος, και αυτό εξαιτίας της πολυδιάστατης φύσης των διαταραχών αυτών. Παρόλα αυτά, οι βασικές μέθοδοι είναι οι εξής:

• Οι συμπεριφορικές

Στόχος της μεθόδου είναι η απόσβεση των προβληματικών μορφών συμπεριφοράς, μέσω της θετικής και αρνητικής ενίσχυσης και η αντικατάσταση αυτών με νέες, επιθυμητές μορφές συμπεριφοράς. Μεγάλη σημασία σε αυτές τις μεθόδους έχει η συνεργασία του ειδικού με γονείς και δασκάλους.

• Οι γνωσιακές

Αυτές οι μέθοδοι εστιάζουν στην αντικατάσταση των διαστρεβλωμένων αντιλήψεων του παιδιού με άλλες πιο ρεαλιστικές και λειτουργικές.

• Οι γνωσιακές-συμπεριφορικές

Ο συνδυασμός των δυο βασικών μεθόδων, έχει στόχο την αναγνώριση των προτύπων δυσλειτουργικής σκέψης και συµπεριφοράς, µε αποτέλεσµα σε ορισμένες φάσεις της θεραπείας να δίνεται µεγαλύτερη έµφαση σε συμπεριφορικές (ή συμπεριφοριστικές) τεχνικές και σε άλλες φάσεις σε γνωσιακές .

• Οι συστημικές

Είναι οι μέθοδοι που επικεντρώνονται στη βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ των μελών της οικογένειας· αυτό, γιατί θεωρούν πως η προβληματική συμπεριφορά έχει τις «ρίζες» της στις δυσλειτουργικές σχέσεις εντός της οικογένειας και του ευρύτερου -ίσως- περιβάλλοντος.

• Η πολυεπίπεδη

Σε αυτήν την προσέγγιση, χρησιμοποιείται ένας συνδυασμός θεραπευτικών μεθόδων και τεχνικών. Χαρακτηρίζεται από την ολική θεώρηση του παιδιού και του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζει και αλληλεπιδρά. Εδώ, σημασία έχει όχι μόνο η αντιμετώπιση των δυσκολιών του, αλλά και η ισορροπημένη ανάπτυξη όλων των πλευρών της προσωπικότητάς του. Από πολλούς ειδικούς, αυτή θεωρείται η ιδανικότερη προσέγγιση.

Να θυμάστε…

Τα παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές απλώς αντιλαμβάνονται διαφορετικά τον κόσμο (κάτι που δεν είναι απαραίτητα αρνητικό). Γονείς, εκπαιδευτικοί & ειδικοί στο χώρο της υγείας, πρέπει να σταθούμε πλάι τους- όχι απαραίτητα για να τα κάνουμε να «δουν» τον κόσμο όπως εμείς- για να τα βοηθήσουμε όσο το δυνατόν πιο στοχευμένα να επιβιώσουν & να ανταπεξέλθουν -επαρκώς- στην κοινωνία που ζούμε.

Πηγές

Definition of Developmental Disorders, msdmanuals.com

Developmental disorder, en.wikipedia.org

Facts About Developmental Disabilities, cdc.gov

Ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων, Κακούρος-Μανιαδάκη

Αναπτυξιακές Διαταραχές, paidiagnosi.gr

Μέθοδοι και τεχνικές στη γνωσιακή – συµπεριφοριστική θεραπεία ενηλίκων, Γ. Ευσταθίου

Συντάκτης: Δήμητρα Πήττα, Εκπαιδευτικός & Επιστήμονας Ψυχικής Υγείας

Influence:

Είμαι απόφοιτος της Λεοντείου Σχολής Νέας Σμύρνης και Αριστούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθηνών…