Αναδρομή στην Ιστορία του Νόμπελ

Συντάκτης: Saky Koulibaly

Μία αξιομνημόνευτη ιστορία από το 1901 έως το 2019 μέσα από χάρτες, σχεδιαγράμματα και πίνακες.

Βραβευμένοι με το Νόμπελ ανά περιοχή/χώρα

  1. 127 νομπελίστες ανά χώρα, από το 1901 έως το 2019

Αναδρομή στην Ιστορία του Νόμπελ

Η διαμόρφωση του παγκόσμιου χάρτη βάσει των βραβευμένων με Νόμπελ

Σύμφωνα με τον ιστότοπο https://www.nobelprize.org/prizes/facts/nobel-prize-facts, το βραβείο έχει απονεμηθεί σε 950 προσωπικότητες (896 άντρες και 54 γυναίκες) από 79 διαφορετικές χώρες, ενώ 27 οργανισμοί έχουν τιμηθεί με το Νόμπελ από το 1901 έως το 2019.

79 από το σύνολο των βραβευμένων προσωπικοτήτων προέρχονται από τον τομέα των οικονομικών επιστημών.

Ένας μικρός αριθμός φυσικών προσώπων (τέσσερις) και νομικών προσώπων, οργανισμών (δύο) έχουν τιμηθεί πάνω από μία φορά, γεγονός που συνεπάγεται ότι 946 φυσικά πρόσωπα και 24 μοναδικοί οργανισμοί συνολικά έχουν παραλάβει το βραβείο Νόμπελ.

Ανατρέχοντας στην ιστορία των 119 ετών του βραβείου Νόμπελ, ακολουθεί η απαρίθμηση των πιο αξιόλογων παρατηρήσεων σχετικά με το κορυφαίο βραβείο και τους 946 νομπελίστες με βάση τους παραπάνω πίνακες και τα υπάρχοντα σχετικά στοιχεία με τις τιμημένες προσωπικότητες ανά φύλο, θρησκεία, επιστημονικό πεδίο και ηλικία.

  1. Κυριαρχία των Δυτικών Χωρών στα βραβεία Νόμπελ

Ο παραπάνω χάρτης απεικονίζει των αριθμό των απονομών του βραβείου σε έξι γεωγραφικές περιοχές και μία χώρα (τη νότιο Αφρική, μίας και είναι η χώρα στην οποία συγκεντρώνονται τα περισσότερα απονεμημένα Νόμπελ για ολόκληρη την Αφρική), βάσει της παρακάτω λίστας των βραβευμένων ανά χώρα. Η λίστα περιλαμβάνει ένα σύνολο από 1.127 συλλόγων για τα βραβεία Νόμπελ από διάφορες χώρες, καθώς ορισμένοι από τους 946 νομπελίστες ανήκουν σε περισσότερες από μία χώρες-συνήθως τη γενέτειρα χώρα και τη χώρα διαμονής του βραβευμένου κατά το χρόνο της απονομής της τιμητικής διάκρισης.

Για παράδειγμα, πέντε νομπελίστες του 2019 αναφέρονται σε δύο χώρες: ο James Peeble για το βραβείο Νόμπελ φυσικής (γεννημένος στον Καναδά, πλέον κάτοικος του Πρίνστον).

Ο John Goodenough για το Νόμπελ χημείας (γεννημένος στη Γερμανία, πλέον στο πανεπιστήμιο Τέξας-Όστιν).

Esther Duflo για το Νόμπελ οικονομικών (γεννημένη στη Γαλλία, πλέον στο ΜΙΤ).

Άμπχιτ Μπανερτζί (γεννημένος στην Ινδία, πλέον στο ΜΙΤ), και Didier Queloz για το Νόμπελ αστρονομίας (γεννημένος στη Σουηδία, πλέον στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ στο Ηνωμένο Βασίλειο).

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις σχετικά με τον παραπάνω χάρτη είναι ότι σ’ αυτόν απεικονίζονται μόνον δύο περιοχές του κόσμου: α) ΗΠΑ και Καναδάς (412 κάτοχοι του βραβείου) και β) Δυτική Ευρώπη (503 κάτοχοι) μαζί αντιπροσωπεύουν την κύρια πλειοψηφία των 1.127 συλλόγων χωρών για τους βραβευμένους με το Νόμπελ και πάνω από το 81% του συνολικού αριθμού των κατόχων Νόμπελ από το 1901. Αν συμπεριληφθούν και οι 15 νομπελίστες από την Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία, τότε η κατανομή των Νόμπελ σε προσωπικότητες των δυτικών χωρών (930) αυξάνει σε 82.5%.

O δεύτερος (αναλογικός) χάρτης παραπάνω ανασχεδιάστηκε ώστε να καταδείξει το μέγεθος κάθε γεωγραφικής περιοχής βάσει του αριθμού των απονεμημένων βραβείων Νόμπελ, βοηθώντας επιπλέον στην γραφική επισήμανση της κυριαρχίας των Ηνωμένων Πολιτειών/ Καναδά και Δυτικής Ευρώπης στους τιμημένους με το βραβείο (φυσικά και νομικά πρόσωπα).

Οι δύο παραπάνω περιοχές αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 81% του παγκόσμιου χάρτη.

Οι δέκα κορυφαίες χώρες στα βραβεία Νόμπελ από το 1901 έως το 2019

Κατάταξη Χώρα Βραβεία Νόμπελ
1 ΗΠΑ 385
2 Ηνωμένο Βασίλειο 133
3 Γερμανία 109
4 Γαλλία 70
5 Σουηδία 31
6 Ιαπωνία 29
7 Ελβετία 28
8 Καναδάς 27
9 Ρωσία και Σοβιετική Ένωση 26
10 Αυστρία 22
  1. Δέκα Κορυφαίες Χώρες Απονομής του Νόμπελ

Οι ΗΠΑ είναι μακράν η ηγετική χώρα του κόσμου όσον αφορά την παραλαβή βραβείων Νόμπελ, κατέχοντας το εντυπωσιακό νούμερο των 385 κατόχων κατά τα τελευταία 119 χρόνια (και το 41% του συνόλου των 946 βραβευμένων), που είναι σχεδόν τριπλάσιο από τη δεύτερη υψηλότερα καταταγμένη χώρα-το Ηνωμένο Βασίλειο- και νούμερο τρία είναι Γερμανία (με 109 απονομές), νούμερο τέσσερα η Γαλλία (με 70 απονομές), νούμερο πέντε η Σουηδία (31 απονομές). Στο νούμερο έξι έπεται η Ιαπωνία (29 απονομές τιμημένοι με το βραβείο), και έπειτα, με μικρή διαφορά ακολουθεί η Ελβετία (28 απονομές),ο Καναδάς (27 απονομές), η Ρωσία/Σοβιετική Ένωση (26 απονομές) και η Αυστρία (22 απονομές).

  1. Σε Λατινική Αμερική, Ασία, Αφρική και Μέση Ανατολή μαζί αντιστοιχούν μόλις 119 βραβεία Νόμπελ ανά χώρα συνολικά (10.6 του συνόλου των 1.127 βραβεύσεων), παρά το γεγονός ότι οι παραπάνω περιοχές συνιστούν περίπου το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού.
  2. Ασία. Οι κάτοχοι του Νόμπελ μόνο στην Ασία έχουν τιμηθεί με 57 βραβεία ή με το 51% του συνόλου των βραβείων με υπαγωγή της χώρας με το 55% σχεδόν του παγκόσμιου πληθυσμού. Τα βραβεία Νόμπελ των προσωπικοτήτων από την Ιαπωνία που έχουν βραβευθεί (29), αντιστοιχούν σε παραπάνω από το μισό όλων των βραβείων της Ασίας με την Ινδία (11) και την Κίνα (8), ν’ ακολουθούν. Προσαρμοσμένος στον τεράστιο αριθμό της Ασίας (περισσότεροι από 4 δισεκατομμύρια), ο αριθμός των Ασιατών κατόχων Νόμπελ ανά 100 εκατομμύρια πληθυσμού του 1.45 είναι ελαφρώς περισσότερο από το νούμερο των Αφρικανών τιμηθέντων ανά 100 εκατομμύρια (1.42).
  3. Μέση Ανατολή. Χώρες της Μέσης Ανατολής έχουν λάβει 22 βραβεία με περισσότερα από τα μισά (12 ) βραβεία να έχουν απονεμηθεί σε προσωπικότητες από το Ισραήλ.

Από τους 22 νομπελίστες της Μέσης Ανατολής, περισσότεροι από τους μισούς (12), είτε έχουν τιμηθεί με το Νόμπελ λογοτεχνίας (3) ή με το Νόμπελ ειρήνης (9).

Τα 10 εναπομείναντα βραβεία είναι Νόμπελ ιατρικής, χημείας, φυσικής και οικονομικών, με οκτώ νομπελίστες να είναι από το Ισραήλ, έναν Αιγύπτιο (Νόμπελ χημείας), και έναν από την Τουρκία (Νόμπελ Χημείας).

  1. Η Αφρική είναι η χώρα με τις λιγότερες απονομές Νόμπελ στον κόσμο-μόλις 18 στον αριθμό και μόλις 8 απονομές εκτός της Νοτίου Αφρικής, παρά το γεγονός ότι ο πληθυσμός της ηπείρου ανέρχεται σε ένα δισεκατομμύριο ανθρώπων. Προσαρμοσμένα στον πληθυσμό τους, τόσο οι ΗΠΑ/Καναδάς και Δυτική Ευρώπη έχουν λάβει πάνω από 100 βραβεία Νόμπελ ανά 100 εκατομμύρια ανθρώπων σε σχέση με τα μόλις 1.41 βραβεία Νόμπελ ανά 100 εκατομμύρια Αφρικανούς. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η Αφρική (1.41) βρίσκεται ελαφρώς πίσω από την Ασία (1.45) για τους βραβευμένους ανά 100 εκατομμύρια πληθυσμού.
  2. Εβραίοι νομπελίστες. Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι Εβραίοι και προσωπικότητες εβραϊκής καταγωγής αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 0.21% του παγκόσμιου πληθυσμού, ποσοστό που αντιστοιχεί ωστόσο στο 21% όλων των βραβευμένων με Νόμπελ (199 από σύνολο 946). Την περασμένη χρονιά υπήρξαν δύο βραβευμένοι, ο Arthur Ashkin (Νόμπελ φυσικής) και ο William Nordhaus (Νόμπελ οικονομικών), ενώ τη φετινή χρονιά δεν υπήρχε κανένας Εβραίος μεταξύ των βραβευμένων.

Ακολουθεί η κατανομή έξι Εβραίων προσωπικοτήτων στα βραβεία Νόμπελ:

Α. Νόμπελ Οικονομικών: 30 από 84 ή 35.7% (179 φορές η κατανομή των Εβραίων στο συνολικό πληθυσμό).

Β. Νόμπελ Ιατρικής: 54 από 219 ή 24.7% (123 φορές η κατανομή των Εβραίων στο συνολικό πληθυσμό).

Γ. Νόμπελ Φυσικής: 56 από 213 ή 26. 35 (131 φορές η κατανομή τους στο συνολικό πληθυσμό).

Δ. Νόμπελ Χημείας: 35 από 184 ή 19. 0% (95 φορές η κατανομή τους στο συνολικό πληθυσμό).

Ε. Νόμπελ Λογοτεχνίας: 15 από 116 ή 12.9% (65 φορές η κατανομή τους στο συνολικό πληθυσμό).

ΣΤ. Νόμπελ Ειρήνης: 9 από 107 ή 8.4% (πάνω από 42 φορές η κατανομή τους στον πληθυσμό).

Βραβεία Νόμπελ ανά φύλο, 1901 έως 2019

Αναδρομή στην Ιστορία του Νόμπελ

Άντρες Γυναίκες

Η αναλογία αντρών-γυναικών στην απονομή των Νόμπελ είναι 17.1 άντρες προς μία γυναίκα.

  1. Νόμπελ ανά φύλο: Το βραβείο Νόμπελ έχει απονεμηθεί σε 896 άντρες σε σχέση με μόλις 54 απονομές του σε γυναίκες (πρβλ. πίνακα παραπάνω). Ανά ποσοστό, οι άντρες έχουν λάβει το 94.4% όλων των βραβείων σε προσωπικότητες σε σύγκριση με το 5.6% των γυναικών, συνιστώντας μία αναλογία αντρών-γυναικών σχεδόν δεκαεπτά προς μία.

Ανά θεματικό πεδίο, γυναίκες έχουν διακριθεί με το βραβείο στους παρακάτω τομείς:

Α. Φυσικής 3

Β. Χημείας 5

Γ. Ιατρικής 12

Δ. Λογοτεχνίας 15

Ε. Ειρήνης 17

ΣΤ. Οικονομικών 2

10 Κορυφαία Ακαδημαϊκά-Ερευνητικά Ιδρύματα από όπου προέρχονται οι βραβευμένοι με Νόμπελ μέσα στο 2019

Κατάταξη Ίδρυμα Βραβευμένοι με Νόμπελ
1 Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ 29
2 ΜΙΤ 21
3 Τεχνολογικό Ινστιτούτο Καλιφόρνιας (ΤΙΕ) 20
4 Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ (ΤΙΕ) 20
5 Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ (ΤΙΕ) 18
6 Πανεπιστήμιο Στάνφορντ (ΤΙΕ) 18
7 Πανεπιστήμιο του Σικάγο (ΤΙΕ) 18
8 Πανεπιστήμιο Κολούμπια 17
9 Πανεπιστήμιο Πρίνστον 15
10 Πανεπιστήμιο Ρόκφελερ 12

 

  1. Ακαδημαϊκά Ιδρύματα και Απονομές Νόμπελ: Ο παραπάνω πίνακας περιλαμβάνει τα δέκα κορυφαία πανεπιστήμια στα οποία βρισκόντουσαν οι βραβευμένοι κατά τον χρόνο της τιμητικής τους διάκρισης.
  2. Βραβεία Νόμπελ ανά Ηλικία: Το βραβείο Νόμπελ έχει απονεμηθεί τόσο σε νέους ανθρώπους (όπως στη δεκαεπτάχρονη Malala Yousafzai για το Νόμπελ ειρήνης του 2014) όσο και σε μεγαλύτερους, όπως στον ενενήντα-επτάχρονο Arthur Ashkin ο οποίος μοιράστηκε το Νόμπελ φυσικής το 2018. Βασισμένος στην αναλυτική λίστα των βραβευμένων με Νόμπελ ανά ηλικία, https://www.nobelprize.org/prizes/lists/nobel-laureates-by-age, ο παρακάτω πίνακας απεικονίζει την κατανομή των 950 βραβευμένων με μέση ηλικία τα 60.4 έτη κατά τον χρόνο της βράβευσης. Βάσει της ηλικίας τους κατ’ άτομο, οι περισσότεροι νομπελίστες βραβεύτηκαν σε ηλικία μεταξύ 61 και 63 ετών (34 άτομα για κάθε ηλικία) παρά κάθε άλλη ηλικία, ακολουθούμενοι από ανθρώπους 56 ετών (32 βραβευμένοι) και 60 ετών (31 βραβευμένοι).

Κατανομή Νόμπελ ανά Ηλικία 1901 έως 2019

Αναδρομή στην Ιστορία του Νόμπελ

Ηλικίες των βραβευμένων με Νόμπελ κατά τον χρόνο της απονομής.

Συντάκτης: Saky Koulibaly,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.