Τι πραγματικά από αυτά που διαδίδονται ως φήμες ισχύουν για τους αριστερόχειρες; Αποτελούν μια κατηγορία ανθρώπων με ιδιαίτερες ικανότητες ή …
Αμφιδεξιότητα: ικανότητα ή αδυναμία;
Τι είναι η αμφιδεξιότητα; Είναι μια σπάνια ικανότητα ή μια συγκεκαλυμμένη αδυναμία;
Ορισμός της αμφιδεξιότητας
Η αμφιδεξιότητα (ή αλλιώς αμφιχειρία) είναι η ικανότητα να χρησιμοποιούμε και τα δύο χέρια μας με την ίδια ευκολία. Η λέξη “αμφιδέξιος” σχηματίζεται από το “αμφι-“, που σημαίνει “και οι δύο”, και το “δεξιός”, που σημαίνει “ικανός, επιδέξιος” (σε αντίθεση με το “α-δέξιος”) και, κατ’ επέκταση, “σωστός”, διότι η πλειονότητα των ανθρώπων είναι δεξιόχειρες, συνεπώς για τους περισσότερους το δεξί χέρι είναι “το σωστό”, “το καλό” χέρι τους. Κατά συνέπεια, “αμφιδέξιος” σημαίνει κατά λέξη “ικσνός, με επιδεξιότητα και στις δύο πλευρές”.
Ένα άτομο που είναι πιο επιδέξιο στο δεξί χέρι καλείται δεξιόχειρας και κάποιο που είναι πιο ικανό στο αριστερό αριστερόχειρας (8-15% των ανθρώπων). Ένα μικρό ποσοστό αποτελούν άνθρωποι που είναι εξίσου ικανοί και στα δύο χέρια και αποκαλούνται αμφιδέξιοι ή αμφίχειρες.
Τα χαρίσματα των αμφιδέξιων
Στην πραγματικότητα, η αμφιδεξιότητα αποτελεί προνόμιο σε ορισμένους τομείς, όπως ο αθλητισμός και οι πολεμικές τέχνες. Οι αρχαίοι Έλληνες ενθάρρυναν την αμφιδεξιότητα, καθώς θεωρούσαν καλύτερους αυτούς που στον αθλητισμό και στη μάχη μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν και τα δύο τους χέρια. Οι αριστερόχειρες και οι αμφιδέξιοι άνθρωποι έχουν μεσολόβιο (η δέσμη των ινών νεύρων που ενώνουν τις δεξιές και αριστερές πλευρές του εγκεφάλου) κατά 11% μεγαλύτερο από τον λοιπό πληθυσμό, κάτι που οδήγησε στην άποψη πως, όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε και ασκούμε τον εγκέφαλό μας, τόσο περισσότερο αυξάνεται. Οι μελέτες επίσης έχουν δείξει ότι οι αμφιδέξιοι άνθρωποι είναι συναισθηματικά πιο ανεξάρτητοι και προσαρμόζονται ευκολότερα στις νέες καταστάσεις.
Ευτυχώς, στην εποχή μας τα αριστερόχειρα παιδιά δεν αποθαρρύνονται πλέον να χρησιμοποιούν το κυρίαρχο αριστερό χέρι τους. Στη σημερινή εποχή οι αμφιδέξιοι δεν είναι τόσο “καταπιεσμένοι” αριστερόχειρες όσο άνθρωποι που γεννιούνται έτσι ή γίνονται σκόπιμα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, λόγω της ενασχόλησής τους με δραστηριότητες που απαιτούν πολλή ικανότητα και στα δύο χέρια, όπως η κολύμβηση ή το παίξιμο μουσικών οργάνων.
Διάσημοι αμφίχειρες
Οι αριστερόχειρες αναφέρονται συχνά ως δημιουργικότεροι και με μεγαλύτερη καλλιτεχνική έφεση σε σχέση με τους δεξιόχειρες. Ίσως εκείνοι που είναι αμφιδέξιοι να συνδυάζουν τα καλύτερα τόσο από τους αριστερόχειρες όσο και από τους δεξιόχειρες. Μεγαλοφυείς καλλιτέχνες, όπως ο Michelangelo και ο Leonardo da Vinci, ζωγράφιζαν συχνά και με τα δύο χέρια· όταν το ένα κουραζόταν, μεταπηδούσαν στο άλλο. Επιστήμονες όπως ο Fleming, ο Einstein και ο Tesla ήταν όλοι αμφιδέξιοι. Ο Benjamin Franklin ήταν επίσης αμφιδέξιος και υπέγραψε τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το Σύνταγμα με το αριστερό χέρι του.
Πώς προκύπτει η αμφιδεξιότητα;
Τι είναι αυτό όμως που καθιστά ένα άτομο αμφιδέξιο; Αν και δεν υπάρχει καμία οριστική απάντηση, αναφέρονται κληρονομικοί παράγοντες. Έχει προταθεί ότι η αριστεροχειρία ή η αμφιδεξιότητα σχετίζονται με περιγεννητικό στρες, αλλά κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί.
Μερικά, όμως, παιδιά, που εμφανίζονται να είναι αμφιδέξια, στην πραγματικότητα δεν χρησιμοποιούν λειτουργικά και σωστά ούτε το ένα ούτε το άλλο χέρι, παρουσιάζοντας μια “κρυφή” διαταραχή συντονισμού των κινήσεων. Τις περισσότερες φορές, αυτά τα παιδιά καταλήγουν με δύο “ανειδίκευτα” χέρια. Έτσι παρουσιάζουν δυσκολίες στις αμφίχειρες κινήσεις, ειδικά αυτές που απαιτούν συντονισμό των χεριών στη μέση γραμμή του σώματος. Τα παιδιά αυτά βοηθούνται σημαντικά από την εργοθεραπεία.
Αμφιδεξιότητα: ικανότητα ή αδυναμία;
Ακόμα και αν η αμφιδεξιότητα προκύπτει από αδυναμία συντονισμού κινήσεων, εξακολουθεί να είναι ένα εν δυνάμει χάρισμα, αρκεί να δοθεί η δυνατότητα στο παιδί να βρει την κλίση του.
