Αγχώδεις διαταραχές και διαγνωστικά κριτήρια

Συντάκτης: Flowmagazine

Είναι γεγονός ότι το άγχος εκλύεται σε περιπτώσεις απειλής και αποτελεί μηχανισμό ενεργοποίησης του οργανισμού ούτως ώστε να κινητοποιηθεί σε καταστάσεις κινδύνου. Ωστόσο, δεν παρατηρείται μόνο τότε, αφού μπορεί να κάνει την εμφάνισή του σε οποιαδήποτε περίσταση της ζωής μας, όπως μια δημόσια εμφάνιση ή ομιλία. 

Η έντονη παρουσία του όμως μπορεί να οδηγήσει σε ψυχοπαθολογία που επηρεάζει σημαντικά το άτομο. Η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, έχοντας θεσπίσει τα κριτήρια DSM-5, κατηγοριοποιεί τις αγχώδεις διαταραχές ως εξής:

Διαταραχή άγχους αποχωρισμού

Το άτομο αισθάνεται έντονο άγχος όταν απομακρυνθεί από οικεία του πρόσωπα. Κυρίως εμφανίζεται σε μικρές ηλικίες, με ποσοστό 50 % ένα στα δύο παιδιά που θα έχουν κάποια αγχώδη διαταραχή αυτή θα σχετίζεται με άγχος αποχωρισμού. Είναι πιθανό να κάνει την εμφάνισή του ακόμα και σε ενήλικες, σε ποσοστό όμως κάτω του 10 %. 

Το άγχος που βιώνεται εξαιτίας του αποχωρισμού οδηγεί σε σημαντική δυσλειτουργία και είναι πέραν του αναμενόμενου. Η ιδέα του αποχωρισμού είναι δυσβάσταχτη και οδηγεί σε ακραίες συμπεριφορές ώστε να αποφευχθεί.

Αγχώδεις διαταραχές και διαγνωστικά κριτήρια

Ενίοτε προκύπτουν παράλογοι φόβοι αναφορικά με τον κίνδυνο που βιώνει το άτομο όταν βρίσκεται μακριά από το οικείο του πρόσωπο, καταγράφονται διαταραχές στον ύπνο αλλά και εφιάλτες. Προκύπτουν σωματικά συμπτώματα όπως στομαχόπονοι, ναυτία, πονοκέφαλοι κατά τη διάρκεια του αποχωρισμού. 

Οι επιπτώσεις της διαταραχής άγχους αποχωρισμού είναι σημαντικές γιατί το άτομο αδυνατεί να αναπτύξει κοινωνικές σχέσεις και αποφεύγει να συμμετέχει σε δραστηριότητες που βοηθούν την ανάπτυξή του, όπως το σχολείο ή ο χώρος εργασίας.

Εκλεκτική Αλαλία

Εντάχθηκε προσφάτως στην κατηγορία των αγχωδών διαταραχών. Αποτελεί μία διαταραχή άγχους, που εμφανίζεται συνήθως σε μικρές ηλικίες, κατά την οποία το παιδί αδυνατεί να μιλήσει και να επικοινωνήσει σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις.

Πιστεύεται ότι αποτελεί μία ακραία μορφή κοινωνικού άγχους και ότι η επιλογή της αλαλίας γίνεται γιατί το άτομο αδυνατεί να αντιμετωπίσει το άγχος που του προκαλείται. Σε περίπτωση που παραμείνει αδιάγνωστη μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη και διαταραχή του λόγου.

Ειδικές φοβίες

  • Εκσεσημασμένος και επίμονος φόβος που εκλύεται στην παρουσία ή στην αναμονή ενός συγκεκριμένου αντικειμένου ή κατάστασης
  • Η έκθεση σε φοβογόνο ερέθισμα άγχος έως κρίση πανικού
  • Αποφεύγει τις φοβογόνες καταστάσεις
  • Παρεμποδίζεται η συνήθης καθημερινή δραστηριότητα
  • Η διαταραχή διαρκεί >6 μήνες (για όλες τις ηλικίες) 
  • Δεν οφείλεται σε άλλη ψυχική διαταραχή

Διαβάστε επίσης: Άγχος και συναισθηματική εξάντληση: μπορεί να ελεγχθεί;


Διαταραχή κοινωνικού άγχους (πρώην κοινωνική φοβία)

  • Εκσεσημασμένος και επίμονος φόβος για μία ή περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις στις οποίες εκτίθεται σε άτομα ή κριτική
  • Η έκθεση στη φοβική κοινωνική κατάσταση προκαλεί άγχος έως κρίση πανικού
  • Αποφεύγει τις φοβογόνες καταστάσεις
  • Παρεμποδίζεται η συνήθης καθημερινή δραστηριότητα
  • H διαταραχή διαρκεί >6 μήνες (σε όλες τις ηλικίες)
  • Δεν οφείλεται σε σωματική νόσο χρήση ουσίας ή άλλη ψυχική διαταραχή
  • Αν υπάρχει άλλη σωματική κατάσταση ή ψυχική διαταραχή, ο φόβος δε σχετίζεται μαζί της

Αγχώδεις διαταραχές και διαγνωστικά κριτήρια

Διαταραχή Πανικού

Διακριτή περίοδος έντονου φόβου ή δυσφορίας, μέσα σε 10΄, >4 από:

  • Αίσθημα παλμών
  • Εφίδρωση 
  • Τρόμος
  • Αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας
  • Αίσθημα πνιγμονής
  • Θωρακικός πόνος ή δυσφορία
  • Ναυτία, κοιλιακά ενοχλήματα
  • Αίσθημα ζάλης, αστάθειας, λιποθυμική τάση, «άδειασμα του κεφαλιού»
  • Αποπραγματοποίηση, αποπροσωποποίηση
  • Φόβος τρέλας
  • Φόβος θανάτου
  • Παραισθησίες (μουδιάσματα)
  • Φρίκια (αίσθημα ψύχους) ή εξάψεις

Αγοραφοβία

  • Το άτομο νιώθει έντονο φόβο για μέρη ή καταστάσεις στα οποία νιώθει ότι δεν θα μπορέσει να φύγει ή δεν θα μπορέσει να αναζητήσει βοήθεια αν χρειαστεί (απαραίτητο να υπάρχει φόβος για τουλάχιστον 2 καταστάσεις)
  • Συστηματικές αποφυγές
  • Η διαταραχή διαρκεί >6 μήνες (για όλες τις ηλικίες)
  • Δεν εξηγείται καλύτερα από κάποια άλλη διαταραχή

Διαβάστε επίσης: Πώς να αντιμετωπίσετε την κοινωνική φοβία


Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή

  1. Υπέρμετρο άγχος, περισσότερες μέρες, > 6 μήνες, συσχέτιση με γεγονότα
  2. Αίσθηση δυσκολίας ελέγχου της ανησυχίας 
  3. Συμπτώματα >3 μήνες: ανησυχία, εύκολη κόπωση, δυσχέρεια συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, μυϊκή τάση, διαταραχή ύπνου
  4. Το άγχος και η ανησυχία δεν εστιάζονται σε στοιχεία μίας διαταραχής του Άξονα Ι (Ο άξονας Ι χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει την παρουσία μείζονων συνδρόμων, όπως η σχιζοφρένεια, η διπολική διαταραχή ή η διαταραχή πανικού. Στην περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες της μίας διαγνώσεις, μπορούν όλες να σημειωθούν κατά σειρά σπουδαιότητας)
  5. Προκαλείται κλινικά σημαντική δυσφορία, έκπτωση λειτουργικότητας Ζ. Σωματική νόσος ή επίδραση ουσίας, διαταραχή διάθεσης, ψυχωσική διαταραχή, αναπτυξιακή διαταραχή

Παρατηρούνται επιπλέον τρεις διαταραχές, οι οποίες διέπονται από παράλογο και υπερβολικό άγχος, όμως με βάση τα κριτήρια DSM-5 δεν κατηγοριοποιούνται ως αγχώδεις αλλά κατατάσσονται σε ξεχωριστές διαγνωστικές κατηγορίες. Αυτές είναι:

  1. Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
  2. Η διαταραχή μετατραυματικού στρες
  3. Η διαταραχή άγχους υγείας

Οι αγχώδεις διαταραχές επηρεάζουν σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού. Υπολογίζεται πως το 31,1 % των Αμερικανών βιώνουν μια αγχώδη διαταραχή καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Το φαινόμενο είναι πιο έντονο σε ηλικιακές ομάδες που αφορούν από παιδιά μέχρι μεσήλικες.

Πηγή

Συντάκτης: Flowmagazine,

Influence:

Ο στόχος του flowmagazine.gr είναι να προβάλλει τις θετικές ιδέες, δράσεις και πληροφορίες από την Ελλάδα και τον κόσμο…