Αφιέρωμα αυτοβελτίωσης: Η πυξίδα για τον δρόμο προς την ευτυχία (Α Μέρος)
Η ζωή που μας δόθηκε είναι πολύτιμη και θα πρέπει να την εκτιμούμε και να την αξιοποιούμε περισσότερο. Αναγνωρίζοντας τις ανεξάντλητες δυνατότητές μας, τιμούμε την προσωπική μας αξία και οδηγούμε τον κόσμο στο να εξελιχθεί και να γίνει καλύτερος. Για να δώσεις, λοιπόν, νόημα στη ζωή σου και να είσαι υγιής θα χρειαστεί να εστιάσεις στην προσωπική εξέλιξη του εαυτού σου, να βρεις τον προσανατολισμό σου, να μάθεις να διαχειρίζεσαι τα αρνητικά συναισθήματα και τους αρνητικούς ανθρώπους, να αναπτύσσεις ικανότητες διαχείρισης συγκρούσεων και να είσαι διεκδικητικός. Αυτά αποτελούν την πυξίδα για τον δρόμο προς την ευτυχία.
Διαχείριση αρνητικών συναισθημάτων
Μία έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences έδειξε ότι αισθανόμαστε διαφορετικά συναισθήματα σε διάφορα μέρη του σώματός μας. Πράγματι, όταν νιώθουμε αηδία γουργουρίζει η κοιλιά, αμηχανία κοκκινίζουν τα αυτιά, ευτυχία διαπερνά όλο το σώμα μέχρι τα δάχτυλα των ποδιών, άγχος πιέζεται το κέντρο του στήθους, κατάθλιψη μας αφήνει στο κενό, ζήλια βλάπτει την καρδιά και το κεφάλι και υπερηφάνεια διογκώνεται το κεφάλι και το στήθος.
Τα αρνητικά συναισθήματα που έχουν διάρκεια, ένταση και δυσκολευόμαστε να τα ξεφορτωθούμε είναι αυτά που υποστηρίζονται από ένα σκεπτικό, άλλες φορές παράλογο, άλλες φορές δυσλειτουργικό. Εμμένουμε δηλαδή σε ερμηνείες που δεν μας βοηθούν σε τίποτα τη δεδομένη χρονική στιγμή, που δεν ξέρουμε αν αληθεύουν γιατί δεν τις διασταυρώνουμε με την πραγματικότητα ή που απλώς δεν υποστηρίζονται από τη λογική. Για να αξιολογήσετε την ορθότητα ή τη λειτουργικότητα της σκέψης σας θέστε στον εαυτό σας ορισμένες ερωτήσεις.
Παράλληλα, συχνά υιοθετούμε μια αρνητική και απαισιόδοξη θεώρηση της ζωής. Τα συναισθήματα είναι συχνά πολύπλοκα και… «θαμμένα» και είναι δύσκολο να τα εντοπίσουμε. Μερικές φορές, ακόμη και αν τα εντοπίσουμε, γίνεται δύσκολο να τα εκφράσουμε. Είναι σημαντικό να προσδιοριστούν και στη συνέχεια να είμαστε σε θέση να τα εκφράσουμε κατάλληλα και να συντονιζόμαστε με το σώμα μας για να αποφύγουμε κινδύνους που συνδέονται με το άγχος και τις φοβίες, ενώ στην ενήλικη ζωή ενδέχεται κανείς να αντιμετωπίσει ένα ολικό συναίσθημα δυστυχίας χωρίς να είναι σε θέση να εντοπίσει την πηγή της δυστυχίας. Να σημειωθεί ότι τα άγνωστα συναισθήματα εκδηλώνονται μέσα από διάφορους τύπους σωματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων.
Θυμός: Πώς να απαντάς στην αδικία
Ο θυμός είναι μια ενστικτώδης, αυτόματη απάντηση στην αδικία. Όταν αισθανόμαστε θυμό, υπάρχει κάτι λάθος στη ζωή μας, και ο θυμός παρέχει την ενέργεια που απαιτείται για να κάνουμε το σωστό. Οι πρώιμες κοινωνίες κατανόησαν ότι η κοινωνική αρμονία βασίζεται στην ίση αξία και στα ίσα δικαιώματα όλων των μελών. Ο άνισος καταμερισμός των αγαθών επιφέρει αναταραχές και αδικία στην κοινωνία λαμβάνοντας τη μορφή ταξικών διαιρέσεων και κατ’ επέκταση κοινωνικών ανισοτήτων. Ειδικότερα, από την αρχή των ταξικών διαιρέσεων (περίπου 10.000 χρόνια πριν) η ανισότητα προκαλεί διαμαρτυρία. Οι μη έχοντες ζουν με δυσαρέσκεια που σιγοβράζει, ενώ εκρήγνυται περιοδικά με τη μορφή ανοικτής εξέγερσης. Ο θυμός δεν είναι το πρόβλημα, η αδικία είναι εκείνη που προκαλεί το πρόβλημα. Ο θυμός μάς λέει ότι κάτι είναι λάθος, αλλά δεν μπορεί να μας πει πώς μπορεί να διορθωθεί. Γι’ αυτό, είναι ανάγκη να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί ο καπιταλισμός και πώς μπορούμε να τον αντικαταστήσουμε με μια πραγματικά δίκαιη κοινωνία.
Όσον αφορά τις διαπροσωπικές μας σχέσεις ο θυμός, ανεξέλεγκτος ή καταπιεσμένος, σε ορισμένες περιπτώσεις λειτουργεί ως μία εκ των έσω δημιουργούμενη τοξίνη που έχει επιβλαβείς συνέπειες τόσο για το φυσικό μας σώμα, όσο και για τη νοητική και συναισθηματική μας ισορροπία. Μας θυμώνει, λοιπόν, καθετί που ξεπερνάει το δικό μας φάσμα ελέγχου, αντίληψης και κυριαρχίας κάνοντάς μας να νιώθουμε ευάλωτοι και ανίσχυροι, έως έναν βαθμό, μπροστά του. Ό,τι μας θυμώνει παράλληλα μας καθοδηγεί στο να βρούμε τα δικά μας ευάλωτα στοιχεία και να τα επεξεργαστούμε.
Από τη στιγμή που θα εντοπίσουμε, λοιπόν, τι είναι αυτό που προκαλεί τον θυμό μας και για ποιον λόγο, αρχίζουμε να αποδεχόμαστε το δεδομένο της ύπαρξής του και εισερχόμαστε, εάν φυσικά το επιθυμούμε, σε διαδικασία μετατροπής του από αρνητικό σε θετικό. Πάντως, οφείλουμε να θυμόμαστε πως όταν ο θυμός μας κυριεύσει δεν του επιτρέπουμε να εκφραστεί ποτέ εν βρασμώ! Ένα τοξικό συναίσθημα όταν εκφραστεί σε πλήρη ένταση, τη στιγμή της εκδήλωσής του έχει επιβαρυντικές συνέπειες, τόσο για τον εκφραστή όσο και για τον αποδέκτη! Και δυστυχώς κάποιες φορές οι συνέπειες αυτές είναι και μη αναστρέψιμες.
Σε κάθε περίπτωση αδιαφορήστε, μετρήστε έως το 10, σκεφτείτε κάτι διαφορετικό, χαμογελάστε, διαλογιστείτε, αγκαλιάστε, ασκηθείτε και σκεφτείτε προτού μιλήσετε είναι ορισμένα βήματα προκειμένου να διαχειριστείτε αποτελεσματικά τις δικές σας στιγμές εκρήξεων. Τι γίνεται, όμως, στις στιγμές των άλλων; Όταν εκείνοι είναι θυμωμένοι μαζί σας; Εάν πρόκειται για κάποιον γνωστό ή φίλο σας, τότε τα πράγματα απαιτούν προσοχή, αφού η επιθυμία σας να τα ξαναβρείτε, πρέπει να υπερνικήσει τον θυμό του.
Και φυσικά, δεν θυμώνουν μόνο οι ενήλικες. Ιδιαίτερα τα παιδιά τα οποία δεν έχουν αναπτύξει τη δυνατότητα να ελέγχουν τα συναισθήματά τους και να χρησιμοποιούν τη λογική τους, πολλές φορές θέλοντας να εκφράσουν το θυμό τους, εκδηλώνουν μια ιδιαίτερα αρνητική εικόνα με έντονα ξεσπάσματα που περιλαμβάνουν φωνές, καταστροφή αντικειμένων και βίαιες συμπεριφορές. Πώς, λοιπόν, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον θυμό των παιδιών;
Ζήλια: το αίσθημα της χαμηλής αυτοπεποίθησης
Ζήλια και παράφορος έρωτας συνήθως πάνε μαζί! Οι μικρές σκηνές ζηλοτυπίες μπορούν να αποτελέσουν το αλατοπίπερο της σχέσης, αλλά όταν αυτές φουντώνουν… είναι ικανές να την καταστρέψουν. Άλλες φορές, η ζήλια είναι δικαιολογημένη και άλλες φτάνει στα όρια της τρέλας. Ίσως είναι ο φόβος της απώλειας ή η έλλειψη αυτοσεβασμού που σας οδηγεί στην υπερβολή, αλλά να θυμάστε: «Η εμπιστοσύνη χτίζεται». Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ζήλια μπορεί να οφείλεται σε βαθύτερες δυσλειτουργικές δομές της προσωπικότητάς τους και γι’ αυτό είναι αναγκαία η βοήθεια ειδικού.
Η ζήλια με τον έναν ή τον άλλον τρόπο δημιουργεί προβλήματα και στον εαυτό μας αλλά και στους άλλους. Διαβάστε τις συμβουλές των συνεργατών μας προκειμένου να ξεριζώσετε τη ζήλια από μέσα σας και να γίνετε ευτυχισμένοι… χωρίς καμία αμφιβολία να τριγυρνά μέσα στο μυαλό σας.
Επαναξιολόγηση της ζωής με πράξεις
Και αν τελικά τα αρνητικά συναισθήματα σας κατακλύζουν εδώ και καιρό, και νιώθετε ότι όλα σας ενοχλούν και όλα σας πειράζουν, είναι μια καλή στιγμή να επαναξιολογήσετε τις αποφάσεις και τις επιλογές σας. Να κοιτάξετε τους πιο σημαντικούς τομείς της ζωής σας και να αξιολογήσετε πόσο ικανοποιημένοι είστε σε κάθε ένα ξεχωριστά. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια κλίμακα 0-10, με 0 το χειρότερο και 10 το καλύτερο. Σε τι έχετε επενδύσει και τι έχετε αμελήσει; Ώρα να γεμίσετε το «κενό» που υπάρχει μεταξύ πραγματικότητας και επιθυμίας. Και μην ξεχνάτε να συνεχίζετε να απολαμβάνετε τους καρπούς των τομέων στους οποίους έχετε επενδύσει και από τους οποίους είστε ικανοποιημένοι.
Διαχείριση αρνητικών ανθρώπων
Ο ορισμός του αρνητικού ανθρώπου συνοψίζεται στη φράση της Γαλλίδας διανοούμενης Jeanne de la Bruyere: «Η ευχαρίστηση του να κριτικάρεις σε αποσπά απ’ το να απολαμβάνεις το ωραίο». Οι αρνητικοί άνθρωποι είναι σαν μαύρες τρύπες που καταναλώνουν την ενέργειά μας.
Πράγματι, συχνά περιβαλλόμαστε από αρνητικούς ανθρώπους που καταναλώνουν την ενέργειά μας και μας εμποδίζουν να διατηρήσουμε τη θετική μας διάθεση: τα αρνητικά συναισθήματα μοιάζουν με μεταδοτική ασθένεια και μας επηρεάζουν πολύ συχνά χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Κύρια χαρακτηριστικά της ιδιοσυγκρασίας των τοξικών ανθρώπων: η κυριαρχία και ο έλεγχος, η άγνοια των αναγκών και των συναισθημάτων, η έλλειψη ενδιαφέροντος για τη ζωή των φίλων τους. Στην ουσία φαίνεται να βλέπουν τους άλλους ανθρώπους ως εργαλεία αντί για πλήρη και αυτόνομα όντα. Μπορεί να αναρωτιέστε τώρα: Ποιος τους ανέχεται; Οι τοξικοί άνθρωποι ζουν κοντά σε άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Όταν δεν μπορείτε να εκτιμήσετε τον εαυτό σας, είναι δύσκολο να τον υπερασπιστείτε.
Αφήστε τα τοξικά άτομα του περιβάλλοντός σας και αισθανθείτε ανακούφιση, υγεία και ηρεμία. Μετά από συγκέντρωση πληροφοριών αναλύσαμε το προφίλ τους και όχι μόνο αυτών αλλά και ειδικότερων κατηγοριών όπως των ψυχρών ανθρώπων και τους ψυχογραφήσαμε για εσάς. Όχι τίποτα άλλο, απλά για να μην διώξετε τους λάθος ανθρώπους! Παράλληλα, κάναμε μία λίστα βιβλίων για τη διαχείρισή τους προκειμένου εξοπλιστείτε με εφόδια. Τα εφόδια αυτά είναι γνώση και ικανότητες που θα σας προφυλάξουν και θα σας ενδυναμώσουν.
Κατόπιν, συνεχίσαμε το έργο μας γιατί σκεφτήκαμε τις αρνητικές κριτικές τους. Η αρνητική κριτική αποτελεί για πολλούς ανθρώπους ένα μελανό σημείο στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Φοβούνται μήπως πέσουν θύμα της, προσπαθούν πάση θυσία να αποφύγουν δυσμενή σχόλια για τον εαυτό τους, συμμορφώνονται σε κοινωνικές νόρμες ή επιταγές τρίτων που δεν τους αντιπροσωπεύουν και στην περίπτωση που δεχθούν ένα τέτοιο σχόλιο διαταράσσεται η ήδη κλονισμένη αυτοεκτίμησή τους. Σίγουρα μια κακεντρεχής άποψη μπορεί να πληγώσει ή να πονέσει μερικούς, αλλά ορισμένα βήματα θα μπορέσουν να σας μετατρέψουν σε έναν θετικό πρωταγωνιστή.
Σε κάθε περίπτωση να θυμάστε ότι η διαχείριση αρνητικών ανθρώπων ξεκινάει πρώτα από μέσα μας. Οι άνθρωποι γύρω μας είναι αυτοί που είναι, ούτε καλοί ούτε κακοί. Το γεγονός ότι έχουν πλευρές που δεν μας αρέσουν, μας βάζει στον πειρασμό να τους βάζουμε ταμπέλες «Πόσο αρνητικός είναι…», «Δύστροπος», «Τα βλέπει όλα μαύρα» κ.ο.κ. Στη συνέχεια, δίνουμε άλλοθι στον εαυτό μας να παραπονιέται συνέχεια για το πόσο κακό μας κάνει ο Χ άνθρωπος στη ζωή μας: «Με καταπιέζει», «Μου γκρεμίζει τα σχέδια μου», «Με κριτικάρει και με προσβάλλει συνέχεια», «Με πληγώνει…». Και αν ακόμα δεχτούμε ότι είναι όντως αρνητικός άνθρωπος, το ερώτημα είναι «εσύ γιατί δεν μπορείς να τον διαχειριστείς»; Η απάντηση βρίσκεται στη διεκδικητικότητα, την οποία θα αναλύσουμε στο επόμενο μέρος του άρθρου. Εκφράζετε τα συναισθήματά σας τη στιγμή που τα νιώθετε με τον κατάλληλο τρόπο; Διεκδικείτε από τους άλλους τον τρόπο που θα θέλατε να σας φέρονται και σας αξίζει; Λέτε άμεσα στον άλλον ότι η συμπεριφορά του σας ενόχλησε «γι’ αυτόν και γι’ αυτόν τον λόγο» ή καταπνίγετε τον θυμό σας;
Πάντως, να ξέρετε ότι η αυτογνωσία είναι η βάση επίλυσης κάθε προβλήματος στη ζωή σας. Τη στιγμή που θα το αναγνωρίσετε, θα έχετε ήδη λύσει το πρόβλημα κατά 50%. Δεν είναι και άσχημα!
