5 οπτικές ψευδαισθήσεις και τι μας αποκαλύπτουν για τον εγκέφαλό μας

Οι καλύτερες οπτικές ψευδαισθήσεις προκαλούν την αντίληψή μας για την πραγματικότητα. Αυτό που φαίνεται αλήθεια αποδεικνύεται λανθασμένο. Όταν μια οπτική κατάσταση αποκλίνει από αυτό που ο εγκέφαλός μας γνωρίζει ως “κανόνα”, μας οδηγεί σε οπτικές ψευδαισθήσεις.

Βλέπουμε τον φυσικό κόσμο σύμφωνα με τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας οργανώνει τα στοιχεία του, όπως σχήματα, μεγέθη, χρώματα, συσχετισμούς. Ας ρίξουμε μια ματιά σε μερικές από τις καλύτερες οπτικές ψευδαισθήσεις…

Η επίδραση Troxler

Κοιτάξτε στο κέντρο της θολής εικόνας παραπάνω χωρίς να ανοιγοκλείνετε τα μάτια σας. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα, τι βλέπετε; Η εικόνα αρχίζει να εξαφανίζεται;

Αυτό το οπτικό φαινόμενο αποκαλύπτει πώς το οπτικό μας σύστημα προσαρμόζεται στα αισθητήρια ερεθίσματα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι νευρώνες μας σταματούν να ανταποκρίνονται στα αμετάβλητα ερεθίσματα – στην περίπτωση αυτή, η στατική θολή εικόνα – γεγονός το οποίο προκαλεί την εξαφάνιση της εικόνας από τη συνείδησή μας.

Η ψευδαίσθηση Chubb

Όπως μπορείτε να δείτε στην παραπάνω εικόνα, όταν το αντικείμενο με υφή τοποθετείται σε απλό γκρίζο φόντο, φαίνεται να έχει μεγαλύτερη αντίθεση από ό,τι όταν το ίδιο αντικείμενο τοποθετείται σε φόντο με υψηλή αντίθεση και υφή.

Μια εξήγηση για αυτό το κοινό οπτικό σφάλμα είναι η «ατελής μετάδοση», μια κατάσταση στην οποία ο εγκέφαλος αντιμετωπίζει ασάφεια στην οπτική αντίληψη, όπως όταν βλέπει κάτι μέσω ομίχλης ή από απόσταση. Όταν υπάρχει έλλειψη φωτός στον αμφιβληστροειδή, ο εγκέφαλός μας προσπαθεί να προσδιορίσει το αληθινό χρώμα ή την αντίθεση του αντικειμένου κάνοντας μια ατελή (και πολλές φορές ανακριβή) ερμηνεία, όπως όταν το αντικείμενο χαμηλής αντίθεσης είναι σε γκρίζο φόντο.

Η ψευδαίσθηση της σκιάς στη σκακιέρα

Σε αυτήν την περίφημη οπτική ψευδαίσθηση, το τετράγωνο Α φαίνεται πιο σκούρο από το Β, σωστά; Αλλά στην πραγματικότητα, είναι η ίδια απόχρωση του γκρι.

Είναι ένα κλασικό παράδειγμα του πώς το οπτικό μας σύστημα δεν αντιλαμβάνεται σε απόλυτους όρους. Εδώ η κατάσταση για οπτική ερμηνεία στη σκακιέρα είναι σύνθετη. Υπάρχει φως που πέφτει στην επιφάνεια, υπάρχει η σκιά που προέρχεται από τον κύλινδρο, και τα ανοιχτόχρωμα και σκουρόχρωμα τετράγωνα κάτω από τη σκιά.

Υπάρχουν διάφορες μεταβλητές που σχετίζονται με τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος καθορίζει τα χρώματα των τετραγώνων Α και Β, χρησιμοποιώντας εμπειρίες του παρελθόντος, με την αντίθεση και τις σκιές ως σημείο αναφοράς. Εδώ, η εγγύτητα των ανοιχτόχρωμων και σκουρόχρωμων τετραγώνων καθώς και οι μαλακές σκιές ξεγελούν τον εγκέφαλο οδηγώντας τον σε λάθος κρίση.

Ο κυνηγός των κουκίδων

Αφού κοιτάξετε τον σταυρό στο κέντρο αυτής της εικόνας για περίπου 20 δευτερόλεπτα, θα αρχίσετε να βλέπετε μια πράσινη κουκίδα που τρέχει κυκλικά. Εάν μετακινήσετε τα μάτια σας, οι ροζ κουκίδες θα εμφανιστούν ξανά.

Αυτό είναι κυρίως το αποτέλεσμα του «αρνητικού ειδώλου αμφιβληστροειδούς», το οποίο συμβαίνει όταν το αντιληπτικό μας σύστημα προσαρμόζεται για να γεμίσει το χάσμα που απομένει από το «είδωλο» των συμπληρωματικών αποχρώσεων σε ουδέτερο φόντο. Σε αυτή την περίπτωση, η εξαφάνιση των ροζ κουκκίδων δημιουργεί την εμφάνιση των ειδώλων του συμπληρωματικού χρώματος (πράσινο).

Η ψευδαίσθηση Poggendorff

Κοιτάξτε την εικόνα στα αριστερά: Η μαύρη γραμμή φαίνεται να ευθυγραμμίζεται με τη μπλε γραμμή; Στην πραγματικότητα, η μαύρη γραμμή ευθυγραμμίζεται με την κόκκινη, όπως φαίνεται στην εικόνα στα δεξιά.

Αυτό αποκαλύπτει πώς ο εγκέφαλός μας αντιλαμβάνεται τα βάθη και τα γεωμετρικά σχήματα, αλλά η αιτία αυτής της οπτικής ψευδαίσθησης δεν έχει ακόμη εξηγηθεί επαρκώς. Η επικρατούσα πεποίθηση είναι ότι ο εγκέφαλος προσπαθεί να ερμηνεύσει μια εικόνα 2D με 3D ιδιότητες και στρεβλώνει το βάθος μεταξύ των γραμμών.

Συντάκτης: Ελεάννα Βλάχου,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.