Έχετε ποτέ γνωρίσει ή δει έναν άνθρωπο με τραυλισμό; Περί τίνος πρόκειται; Υπάρχει θεραπεία ή μιλάμε για μόνιμη και εφ’ …
2+2 βήματα για την αύξηση της αυτοπεποίθησης του παιδιού με τραυλισμό (Α μέρος)
Στα προγράμματα θεραπείας του τραυλισμού ακολουθούνται 2 αρχικά βήματα για να ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση του παιδιού. Στο Α’ μέρος του άρθρου μαθαίνουμε να «σφραγίζουμε» με επίθετο και να ελέγχουμε αντιδράσεις.
Είναι τρόποι που αφορούν κάθε παιδί και που αν τους εμπεδώσουμε θα μάθουμε να το επιβραβεύουμε με το σωστό τρόπο χωρίς να υποσκάπτουμε άθελά μας τις ίδιες μας τις προσπάθειες.
Πολλοί γονείς παιδιών που τραυλίζουν εκφράζουν την ανησυχία ότι ο τραυλισμός μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την εικόνα που έχει για τον εαυτό του και έτσι να μειώσει την αυτοπεποίθησή του. Άλλοι πάλι, θεωρούν ότι το παιδί τους είχε χαμηλή αυτοπεποίθηση πριν την εμφάνιση του τραυλισμού ή πριν ακόμα ο τραυλισμός γίνει έντονος.
Η σημασία της αυτοπεποίθησης για το παιδί που τραυλίζει
Η υψηλή αυτοπεποίθηση μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί που τραυλίζει να αναπτύξει το δυναμικό του στο έπακρο. Καλλιεργεί την αυτονόμηση του παιδιού και ενισχύει την ψυχική του ανθεκτικότητα. Το θωρακίζει απέναντι στην κοροϊδία και το bullying, ενώ παράλληλα αποτελεί παράγοντα ανάπτυξης κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων. Οι έρευνες δείχνουν ότι παιδιά με υψηλή αυτοπεποίθηση έχουν καλύτερη εξέλιξη ως προς τη ροή της ομιλίας και την επικοινωνία τους. Τα πάνε καλύτερα με τον τραυλισμό τους και μειώνεται η πιθανότητα ο τραυλισμός να πλήξει την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους.
Διαβάστε επίσης: Bullying: Οι επιπτώσεις του στην ψυχολογία μας
Πώς χτίζεται η αυτοπεποίθηση
Η αυτοπεποίθηση συνδέεται στενά με σκέψεις και συναισθήματα που έχουμε για εμάς τους ίδιους. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα που ένα παιδί έχει για τον εαυτό του επηρεάζονται συχνά από όσα ακούει από τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του, για παράδειγμα σχόλια όπως: «ζωγραφίζεις τέλεια», «μαζεύεις όλα σου τα παιχνίδια, μπράβο», «άνω-κάτω τα έκανες», «επιτέλους έβαλες κι ένα γκολ».
Το παιδί δημιουργεί έννοιες και εικόνες στο μυαλό του, φτιάχνει νοητικές κατασκευές με βάση τα σχόλια που ακούει και με τον τρόπο που οι άλλοι αντιδρούν στις πράξεις του. Η σταδιακή οικοδόμηση θετικών νοητικών κατασκευών στο μυαλό του παιδιού αποτελεί τη βάση ανάπτυξης της αυτοπεποίθησης. Μπορούμε επομένως να αυξήσουμε την αυτοπεποίθηση του παιδιού επηρεάζοντας τον τρόπο που σκέφτεται και αισθάνεται για τον εαυτό του. Ένας τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι η επιβράβευση.
Η επιβράβευση στη θεραπεία του τραυλισμού
Σε προγράμματα θεραπείας τραυλισμού, όπως το Palin PCI για την προσχολική ηλικία και το πρόγραμμα Λεξιπόντιξ για τη σχολική, γίνεται συστηματική χρήση της επιβράβευσης σαν μέσο αύξησης της αυτοπεποίθησης και ενίσχυσης της εικόνας που έχει το παιδί για τον εαυτό του. Ο ιδιαίτερος τρόπος που ακολουθείται για την επιβράβευση του παιδιού που τραυλίζει, τα βήματα 1 και 2, καθώς και το σκεπτικό που τα υποστηρίζει, παρουσιάζονται στη συνέχεια:
Βήμα 1: Περιγράφω τη συμπεριφορά του παιδιού και «σφραγίζω» με ένα επίθετο.
Δίνοντας σε ένα παιδί θετικούς χαρακτηρισμούς όπως «μπράβο», «τέλεια», «καταπληκτικά», το κάνουμε να αισθανθεί καλά και ενισχύουμε τη συμπεριφορά που το οδήγησε στον θετικό χαρακτηρισμό. Ωστόσο, αυτοί οι γενικοί χαρακτηρισμοί από μόνοι τους δεν είναι αρκετοί για να χτίσει το παιδί θετική εικόνα για τον εαυτό του.
Αυτό που βοηθά περισσότερο είναι ο θετικός χαρακτηρισμός να συνοδεύεται από την περιγραφή της συγκεκριμένης συμπεριφοράς του παιδιού. Πείτε για παράδειγμα: «έβαλες όλα τα παιχνίδια στην ντουλάπα, είσαι πολύ τακτικός». Με τη διατύπωση αυτή περιγράφετε αυτό που έκανε το παιδί (το μάζεμα των παιχνιδιών) και του αποδίδετε τον χαρακτηρισμό «τακτικός» για αυτή του την ενέργεια. Με τον τρόπο αυτό, το παιδί γνωρίζει τη συμπεριφορά που οδήγησε στην επιβράβευση, προσδίδει συγκεκριμένο νόημα στη λέξη «τακτικός» και επομένως κάθε φορά που την ακούει γνωρίζει σε τι αναφέρεται. Η λέξη «τακτικός» συνοψίζει όλες τις συμπεριφορές του παιδιού στις οποίες έχει αποδοθεί αυτό το επίθετο και το παιδί τείνει να επαναλάβει αυτές τις συμπεριφορές γιατί συνδέονται με μια δική σας θετική αντίδραση και ένα δικό του θετικό συναίσθημα.
Επομένως, στο πρώτο βήμα, περιγράφω τη συμπεριφορά που επιβραβεύω, «έπλασες πολλά κουλουράκια και τα έβαλες στο ταψί», και κλείνω τη διατύπωση «σφραγίζοντάς» τη με ένα επίθετο ή μια φράση που συνοψίζει την ενέργεια του παιδιού, «είσαι πολύ βοηθητικός». Η τοποθέτηση ενός επιθέτου στο τέλος δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση και κάποιες φορές δεν εξυπηρετεί τη διατύπωση. Εναλλακτικά, μπορεί να χρησιμοποιηθούν ουσιαστικά, όπως για παράδειγμα «έβαλες πολλά χρώματα στη ζωγραφιά σου, είσαι καλλιτέχνης». Μπορεί επίσης, να χρησιμοποιηθεί η φράση «είσαι παιδί με…», όπως στο παράδειγμα «περίμενες πολύ ώρα τον αδελφό σου να τελειώσει το μάθημά του, είσαι παιδί με υπομονή».
Βήμα 2: Ελέγχω την αντίδραση του παιδιού.
Ο τρόπος που αντιδρούν διαφορετικοί άνθρωποι στην επιβράβευση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Κάποιοι λένε «ευχαριστώ», κατανοούν, δέχονται και εκτιμούν την πράξη αυτού που επιβραβεύει. Κάποιοι μπορεί να είναι αδιάφοροι, ενώ κάποιοι αισθάνονται άβολα όταν επιβραβεύονται. Άλλοι εμφανώς απορρίπτουν την επιβράβευση σαν να μην θεωρούν τους εαυτούς τους άξιους να τη λάβουν. Τα παιδιά επιδεικνύουν αντίστοιχες αντιδράσεις.
Το δεύτερο βήμα που ακολουθείται στην επιβράβευση των παιδιών που τραυλίζουν σκοπό έχει τον έλεγχο της αντίδρασης του παιδιού στον έπαινο που του αποδόθηκε. Εάν το παιδί λεκτικά ή με τη στάση του δείξει ότι δεν αποδέχεται τον έπαινο, σκεφτόμαστε τι μπορεί να συμβαίνει. Συχνά παιδιά με χαμηλή αυτοπεποίθηση ή παιδιά που δεν έχουν μάθει να επιβραβεύονται έχουν ανάγκη περισσότερο χρόνο για να ανταποκριθούν θετικά. Σαν γονείς θα πρέπει να αντισταθούμε στη ματαίωση που μπορεί να μας προκαλεί η μη ανταπόκριση του παιδιού και να συνεχίσουμε να το επιβραβεύουμε συστηματικά με τον τρόπο που συζητήσαμε παραπάνω.
Η απόρριψη του επαίνου μπορεί ωστόσο να κρύβει και άλλες παραμέτρους:
- Εάν η επιβράβευση αφορά μια ενέργεια του παιδιού που στα μάτια του δεν είναι καθόλου σημαντική, εάν οι συμπεριφορές που επιβραβεύονται είναι τετριμμένες και δεν αξίζουν πραγματικά τον έπαινο, τότε η επιβράβευση δεν έχει ουσιαστικό αντίκρισμα και είναι πολύ πιθανό να μην γίνει αποδεκτή από το παιδί.
- Διασφαλίστε ότι το παιδί σάς προσέχει την ώρα που το επιβραβεύεται. Η ώρα που βλέπει το αγαπημένο του παιδικό πρόγραμμα στην τηλεόραση ή η στιγμή που είναι απορροφημένο στο παιχνίδι δεν είναι κατάλληλη. Κατεβείτε στο ύψος του, κρατήστε του τα χέρια, κοιτάξτε το στα μάτια και πείτε του αυτό που θέλετε.
- Πολύπλοκες διατυπώσεις, ειδικά σε παιδιά με γλωσσικές ή άλλες αναπτυξιακές δυσκολίες μπορεί να μην γίνονται κατανοητές. Χρησιμοποιήστε απλές και μικρές προτάσεις για την περιγραφή της συμπεριφοράς που επιβραβεύετε.
