Πώς χρησιμοποιούμε βίαιη επικοινωνία, χωρίς να το καταλαβαίνουμε

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα

Η σωστή επικοινωνία είναι πολύ σημαντική για τη δημιουργία ουσιαστικών σχέσεων, που βασίζονται στην εμπιστοσύνη. Το να μπορούμε να μιλάμε με άλλους, χωρίς να χρησιμοποιούμε προσβλητικές φράσεις, που τους πληγώνουν, είναι μία απαραίτητη δεξιότητα.

Το πρόβλημα είναι ότι η γλώσσα μας έχει ενσωματωμένα πολλά ρατσιστικά και σεξιστικά στερεότυπα τα οποία, τις περισσότερες φορές, τα χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας συνομιλία χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε. Αυτό καθιστά την επικοινωνία βίαιη και τοξική.

Η βίαιη επικοινωνία είναι το αποτέλεσμα χρήσης εκφράσεων που προκαλούν φόβο, ενοχή ή ντροπή στους άλλους, τους χειραγωγούν, τους πληγώνουν ή τους δημιουργούν αίσθηση ευθύνης. Για να μπορέσουμε να την αποβάλλουμε, πρέπει, πρώτα, να καταλάβουμε ποιες είναι αυτές οι εκφράσεις που δυσχεραίνουν τη σχέση μας με τους άλλους. Συγκεκριμένα:

1. «Εσύ φταις για όλα», «Με βγάζεις εκτός εαυτού», «Με έχεις τρελάνει». Όταν δε θέλουμε να πάρουμε ευθύνες για μία κατάσταση, συνήθως, λέμε τέτοιες φράσεις, ρίχνοντας το φταίξιμο, αποκλειστικά, στον άλλον. Το θέμα είναι ότι στις περισσότερες καταστάσεις, ποτέ, δε φταίει μόνο ο ένας και, λέγοντας κάτι τέτοιο, μπορούμε να προκαλέσουμε μεγάλη ζημιά στα συναισθήματα του άλλου. Γινόμαστε χειριστικοί και του δημιουργούμε ενοχές, χωρίς να φταίει, πραγματικά.

2. «Αν δε σηκωθείς τώρα, φεύγουμε χωρίς εσένα», «Αν δε φας τα λαχανικά σου, δεν έχει παγωτό». Αυτές οι φράσεις μπορεί να φαίνονται αθώες και να τις λένε όλοι σχεδόν οι γονείς στα παιδιά τους για να τα πείσουν, όμωςδεν είναι σωστοί τρόποι διαπαιδαγώγησης. Στην ουσία, πρόκειται για έμμεσες απειλές και όχι για ορθή επικοινωνία. Αν προσπαθήσει ένας γονιός να παρακινήσει το παιδί του να φάει τα λαχανικά, με αυτόν τον τρόπο, το παιδί θα το κάνει μονό και μόνο για να φάει μετά το παγωτό.


Διαβάστε επίσης: Αυτές είναι οι φράσεις που δεν πρέπει να πούμε ποτέ στα παιδιά μας και γιατί


3.«Είναι η έξυπνη της οικογένειας», «Είναι ντροπαλός», «Είναι κακομαθημένο παιδί». Αυτές οι ταμπέλες που βάζουμε πολλές φορές, συνήθως σε οικογενειακά πλαίσια, είναι αρκετά επικίνδυνες. Ειδικά τα μικρά παιδιά διαμορφώνουν ολόκληρη την προσωπικότητά τους με βάση αυτά που τους λέμε ότι είναι. Αυτές οι ταμπέλες τα συνοδεύουν έως την ενήλικη ζωή τους και τα καθορίζουν.Καλό να είναι αποφεύγουμε να κατηγοριοποιούμε τους ανθρώπους, γιατί μπορεί να τους πληγώνουμε βαθιά.

4. «Θα έπρεπε να με βοηθάς περισσότερο στις δουλειές του σπιτιού», «Θα έπρεπε να εργάζεσαι πιο σκληρά», «Θα έπρεπε να λυπάσαι». Το να λέμε στους άλλους ότι «πρέπει» να κάνουν κάτι, συνήθως, δε λειτουργεί καλά. Δε γίνεται να απαιτούμε κάτι. Μπορούμε ήρεμα και με σωστή επικοινωνία να εξηγήσουμε στους άλλους, γιατί είναι σημαντικό να καταλάβουν και να κάνουν αυτό που τους ζητάμε.

5. «Υπερβάλλεις, δεν έγινε και κάτι», «Είσαι τρελός/ή», «Δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου». Λέγοντάς το αυτό, μειώνουμε τα συναισθήματα του άλλου και τον κάνουμε να νιώθει ότι ο ίδιος και τα προβλήματά του δεν είναι σημαντικά. Ειδικά το να βγάζουμε τον άλλον τρελό και παράλογο είναι τοξικό και αρκετά κοντά στο gaslighting. Αυτό μπορεί να κάνει τον άλλον να κλειστεί και να μη θέλει να επικοινωνεί αυτά που αισθάνεται.


Διαβάστε επίσης: Συναισθηματική χειραγώγηση (gaslighting): Πώς την αναγνωρίζεις και πώς τη σταματάς


6. «Αν ήμουν στη θέση σου θα…», «Στα έλεγα εγώ». Δεν έχει νόημα να λέμε στον άλλον τι θα κάναμε, αν ήμασταν στη θέση του. Γιατί δεν ήμασταν και δε θα είμαστε, ποτέ. Το μόνο που καταφέρνουμε είναι να τον κάνουμε να νιώθει χειρότερα, ενώ ακούγεται σαν αυτο-επιβεβαίωση σε βάρος του. Το ίδιο άσχημα θα νιώσει αν του πούμε ότι τον είχαμε προειδοποιήσει για τις συνέπειες μιας κατάστασης, σαν να του ρίχνουμε το φταίξιμο.

7.«Μία πλάκα έκανα». Όταν κάνουμε πλάκα εις βάρος κάποιου και εκείνος προσβάλλεται, το μόνο που πρέπει να του πούμε είναι «Συγνώμη» και να μη το επαναλάβουμε. Μπορεί να έχουμε καλές προθέσεις, αλλά πολλοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι και οφείλουμε να το σεβαστούμε. Με το να τους λέμε «Μία πλάκα έκανα», τους κάνουμε να νιώθουν τύψεις, επειδή ένιωσαν άσχημα. Κανείς δεν πρέπει να νιώθει άσχημα για αυτά που νιώθει. 

8. «Mην περπατάς/κλαις/συμπεριφέρεσαι σαν κορίτσι». Χρησιμοποιώντας το γυναικείο φύλο για να προσβάλλουμε τους άλλους, είναι εξαιρετικά σεξιστικό και λάθος. Είναι άλλη μία ένδειξη του πόσο έχουν διαιωνιστεί τα σεξιστικά στερεότυπα και, ακόμα και αν το λέμε για πλάκα, περνάει λάθος μηνύματα.

Υπάρχουν πολλά ακόμα παραδείγματα που δείχνουν πώς η χρήση της γλώσσας, μπορεί πραγματικά να βλάψει τους ανθρώπους γύρω μας,όπως και διάφορες κοινωνικές ομάδες. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να φιλτράρουμε και να καταλαβαίνουμε τον αντίκτυπο των όσων λέμε. Η γλώσσα, και κατ’ επέκταση η επικοινωνία, έχουν τεράστια δύναμη και μόνο, αν κάνουμε ορθή χρήση τους, μπορούμε να δούμε αλλαγή στον κόσμο.

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.